Ч.ТУЛГА

 Зүрхний амрагтаа бөгж бэлэглэх ёс эртнээс уламжлан иржээ. Анх бөгж гоёлд тооцогддоггүй байсан бөгөөд худал­даа­чид худалдаа наймаа эр­хэл­дэг гэдгээ харуулахын тулд том бөгж зүүдэг байсан гэнэ. Жирийн тө­мөр зүүдэг байсан нь он цагийн туршид алт, мөнгө зэрэг өнгөт металлаар ур­лан, гоёл чимэглэлийн зо­риулалттай болон хувир­чээ. Анх Римийн хязгаар нутгийн голлууд, герман­чууд хуримын бөгжийг бие биедээ бэлэглсэн гэдэг. Энэ ёс нь XII зуун гэхэд олон үндэстний ёс занш­лын шинжтэй болж түг­сэн аж. Гэвч бөгж зүүсний дараагаар үнэнч, ариун сэтгэлийг умартах, гэр бүлийн тангаргыг зөрчих явдал их байсан тул албан ёсны хуулийг гаргажээ. Хайр дурлал, үнэнч сэтгэлийн бэлгэдэл болсон хуримын бөгж сүүлдээ уран дархчуудын ур чадварыг шалгасан эдлэл болсон төдийгүй дурлалт хүндээ хайраа илчлэх хамгийн том бэлэг болон хувирчээ. Он цагийн хуудас эргэх бүрт бөгжний хийц чимэглэл улам нарийн хээнцэр болсон юм. Дурлалын бөгжийг ядам хуруунд зүүдэг нь эртний Египетийн сургаалаар хүний зүрх ядам хуруу­тай­гаа холбоотой гэж үздэг байсантай холбоотой гэнэ.