Холливудад бүтсэн Егор Барановын найруулсан "Дахин төрөгсөд" хэмээх аймшгийн кино дөрөвдүгээр сарын 27-нд Оросын кино театруудаар гарах гэж байна. Найруулагч "Гоголь" болон "Аванпост" хэмээх тулаант киногоор өөрийгөө харуулсны дараа Тимур Бекмамбетов түүнд АНУ-д кино бүтээхийг санал болгов. Энэ удаагийн "Кино ертөнц" буландаа  Холливудад ажиллаж байсан Оросын таван найруулагчийг онцолж байна.

Тимур Бекмамбетов

Холливудын кинонууд: “Онцгой аюултай”, “Бен-Хур”, “Ерөнхийлөгч Линкольн: Цус сорогчийн ангууч”, “Профайл”

Холливудад Орос гэхээр хамгийн түрүүнд Тимур Бекмамбетов санаанд бууна. 1990-ээд оны хэд хэдэн зар сурталчилгааны шилдэг бүтээлүүдийн зохиогч тэрбээр перестройкийн дараах Оросын киног жинхэнэ утгаар нь сэргээсэн.

"Шөнийн харуул" шатрын тавцанг эргүүлж, 2004 онд Оросын блокбастеруудын эрин үе эхэлж, гадаадууд орос киног сонирхох болсон. Уг киноны хоёр анги "Box"-уудын хэд хэдэн дээд амжилтыг эвдэж, Квентин Тарантино, Жеймс Ганн нарт таалагдаж, Т.Бекмамбетовыг Холливудын томоохон төслүүд дээр ажиллахыг урьсан.

Эхнийх нь "Wanted" (2008) хэмээх гайхалтай тулаант кино байсан. Жеймс МакАвой, Анжелина Жоли, Морган Фриман зэрэг оддын бүрэлдэхүүнтэй уг кино одоо ч Холливудын шилдэг бүтээл хэвээр байна. Тимурын дараагийн Америкийн кино болох "Ерөнхийлөгч Линкольн: Цус сорогчийн ангууч" (2012) бол уран зөгнөлт аймшгийн кино. Америкууд гарамгай улстөрчийг дэлгэцээр харуулахдаа болгоомжилдог. Төсөл хэрхэн орос найруулагчийн гарт орсон нь гайхалтай. Гэхдээ  Т.Бекмамбетов үүнийг цус сорогчид, сүх, мөнгөн сум, цусны дайсагналаар жинхэнэ таашаал болгон хувиргаж, Америкийн түүхийн хамгийн чухал үеийг сонирхолтойгоор харуулж чадсан.

Хэдийгээр барууны орнуудад энэ киног сөрөг байдлаар хүлээж авсан ч энэ нь найруулагчийн Холливудын амбицыг зогсоосонгүй. Дараа нь тэрээр түүхэн дэх 11 Оскарын шагнал хүртсэн гуравхан киноны нэг болох "Бен Хур" хэмээх түүхэн киног дахин бүтээжээ. Энэ нь үзэмж сайтай байсан ч бокс оффис дээр бүтэлгүйтсэн.

Т.Бекмамбетов шинэ жанрын форматыг бий болгож, өөрийн гэсэн орон зай болох дэлгэцийн кинонуудыг олжээ. Ийм зургуудын үйл явдлууд компьютер, таблет эсвэл ухаалаг гар утасны дэлгэц дээр өрнөдөг. Түүний найруулсан “Профайл” болон продюссерлэсэн (Unfriended, Search) төслүүд нь орчин үеийн триллерүүдийг сэргээж, Холливудад үлдэхэд нь тусалсан байна.

Андрей Кончаловский

Холливудын кинонууд: “Мариягийн хайрт”, “Танго ба Кэш”, “Одиссей” мини цуврал ба бусад

А.Кончаловский бол Зөвлөлт, Орос, Европын кино урлагийн домогт хүн юм. Баруун руу явахаасаа өмнө тэрбээр А.Тарковскийн анхны кинонуудын зохиолыг бичиж, ЗХУ-д хязгаарлагдмал бүтээлч эрх чөлөөний нөхцөлд чин сэтгэлээсээ, хамааралтай кинонуудыг бүтээж, олон улсын кино наадмын шагналын эзэн болжээ.

1980-аад онд шинэ бүтээл хайж А.Кончаловский Холливуд руу нүүсэн бөгөөд тэр даруй зураг авалт хийх боломж олдсонгүй. Найруулагчийн анхны Америк кино нь Андрей Платоновын "Потуданы гол" өгүүллэгээс сэдэвлэсэн, Настасья Кинскигийн тоглосон "Мариагийн хайрт" драм юм. Үүний дараа жүжигчин Дэнни Трехогийн дебют болсон адал явдалт кино болох "Зугтсан галт тэрэг" гарчээ. А.Кончаловскийн хамгийн дуулиантай Холливудын төсөл бол "Танго ба Кэш" инээдмийн кино юм. Энэ нь түүний санхүүгийн байдлыг сайжруулж, түүнд шинэ хаалга нээх ёстой байв. Гэсэн хэдий ч тэрбээр Курт Рассел, Сильвестер Сталлоне нартай киноны зураг авалтыг бүрэн хийж чадаагүй юм. Продюссерууд А.Кончаловскийн жанрын авъяас чадварт эргэлзэж, түүнийг ажлаас нь чөлөөлсөн. Уг зураг авалтыг Альберт Магноли гүйцээн хийсэн бөгөөд найруулагч солигдсоноос болж уг кино хохирсон нь илт байв. Дараа нь тэрбээр "Бага үнэн" номондоо зураг авалтын талбай дээр цорын ганц "сэтгэх" чадвартай хүн бол Сильвестр Сталлоне байсан гэж бичсэн байдаг.

 “Танго, Кэш”-ийн дараа Кончаловский Холливудад бараг ажиллаагүй ч зарим төсөл хэрэгжүүлсэн. Жишээлбэл, Гомерын зохиолоос сэдэвлэсэн "Одиссей" (1997) мини цуврал нь үзэгчдийн дунд нэр хүндтэй болж, тухайн үеийн хамгийн үнэтэй телевизийн бүтээлийн нэг болжээ. Гэвч хожим нь Д.Хоффманы тоглосон "Щелкунчик ба харх хаан" (2010) том киногоор эргэн ирсэн ч бүтэлгүйтсэн. Үүгээр А.Кончаловскийн Холливудын аялал дуусч, Орос, Европын аялал дахин эхэлсэн. 2010-аад онд найруулагчийн шинэ үе эхэлж, Венецийн кино наадмаас түүнд шагнал авчирсан хэд хэдэн киног хийсэн.

Вадим Перельман

Холливудын кинонууд: Элс ба манангийн байшин, Амьдралын мөчүүд

ЗХУ-д төрсөн Вадим Перельман багадаа ээжийнхээ хамт Канад руу цагаачилж, эхлээд Альбертийн их сургуульд, дараа нь Торонтогийн кино урлагийн сургуульд суралцжээ. В.Перелман тэр даруй кино хийж эхлээгүй. Түүний анхны дебют нь Лос Анжелес руу нүүснээс нь хойш 13 жилийн дараа болсон. 2003 онд Стивен Спилберг "Элс ба манангийн байшин" киног санхүүжүүлсэн бөгөөд энэ нь хүнд суртлын улмаас сүйрсэн өөр нэг "Америкийн мөрөөдөл"-ийн тухай түүх юм.

В.Перелманы хувьд энэ кино гайхалтай амжилттай болсон. Зураглаач Рожер Дикинс, хөгжмийн зохиолч Жеймс Хорнер болон Оскарын шагналт жүжигчин Женнифер Коннелли, Бен Кингсли нарыг татаж оролцуулах амаргүй. Тэгээд ч “Элс ба манангийн байшин” гурван төрөлд Академийн шагналд нэр дэвшсэн.

Холливудын хоёр дахь бүтээл болох "Амьдралын мөчүүд" (2007) кинонд тэрээр гэмтлийн дараах хам шинжийн сэдвийг хөндсөн. Гол дүр нь сургуулийн буудлагын золиос болдог. Энэ нь насанд хүрсэн түүний дотоод байдал, охинтойгоо харилцах харилцаанд ноцтой нөлөөлдөг. Ума Турманы тоглосон энэ кино нь борлуулалтаараа дахин бүтэлгүйтсэн бөгөөд дебютээс ялгаатай нь хэвлэлийнхэн хүйтэн хүлээж авсан юм.

В.Перелманы Холливудын түүх одоохондоо энд дуусч байна. Тэрбээр зургаан жилийн завсарлага аваад Орос руу нүүхээр шийдсэн. Ингээд телевиз, стриминг үйлчилгээнд зориулж гурван цуврал хийж, Тимур Бекмамбетовын багт нэгдэн “Ёлка” киноны тавдугаар анги дээр ажиллаж, Холокостын тухай “Жүжгийн хичээлүүд" (2020) киноны зүрх шимшрүүлсэн киног найруулжээ.

Сергей Бодров

Холливудын кино: "Долоо дахь хүү"

Сергей Бодров 1990-ээд оны эхний хагаст аль хэдийн нэрт кино зохиолч, найруулагчийн статустай АНУ руу нүүжээ. Гэсэн хэдий ч түүний оролцоотой ганцхан төсөл бүрэн Холливуд болсон. С.Бодров Александр Рокуэллийн "Дурласан хүн" (1994) киноны зохиолыг бичсэн. Үлдсэн кинонуудыг хамтын бүтээлээр бүтээжээ. С.Бодров "Кавказын хоригдол" (1996) болон "Монгол" (2008) гэсэн хоёр шилдэг бүтээлээ Казахстаны киночидтой хамтран бүтээсэн. Мөн Европын кино компаниуд, найруулагч нартай “Зүүн-Баруун”, “Хурдан хийе”, “Баавгайн үнсэлт” зэрэг киноны чиглэлээр нэлээдгүй хамтран ажилласан.

С.Бодров Холливудад ганцхан удаа найруулагчаар ажиллах том боломж авсан нь 2010-аад оны эхээр Жозеф Деланигийн "The Witcher's Apprentice" хүүхдийн зохиолоос сэдэвлэсэн "Долоо дахь хүү" (2014) уран зөгнөлт адал явдалт киног найруулахаар түүнд хандсан явдал юм. Тэрбээр энэ боломжийг ашиглаж чадаагүй ч үүнд найруулагчийн буруу бараг байхгүй. Илбэчин болох гэж оролдож буй залуугийн тухай блокбастер маш сул зохиолтой байсан. Жефф Бридс, Жулианна Мур нар хүртэл "Долоо дахь хүү" киног сүйрлээс аварч чадаагүй юм. Үүний дараа С.Бодров Холливудын студитэй ажиллахаа больсон юм.

Илья Найшуллер

Холливудын бүтээл: “Хэн ч биш”

Илья Найшуллер бол Оросын кино урлагийн өвөрмөц хүн юм. Тэрбээр кино урлагийн чиглэлээр дээд боловсрол эзэмшээгүй ч түүний амьдралд хангалттай хэмжээний зураг авалтын туршлага байсан. Мосфильм дэх цагийн ажил нь хөгжмийн карьераа эхлүүлэхэд хүргэсэн бөгөөд түүний ачаар хүн бүр өөрөө удирддаг найруулагчийн авьяас чадварыг олж мэдсэн юм. Тэрээр инди рок хамтлагийн Biting Elbows-ийн гоцлол дуучин төдийгүй клипний гол найруулагч байсан юм. Хэд хэдэн клипийг GoPro камераар хийсэн бөгөөд YouTube дээр маш их алдартай болох нь батлагдсан. Энэ нь Ильяг өөрийн гэсэн киног бүтээхэд түлхэц болсон.

Энэ бол Тимур Бекмамбетовын дэмжлэгтэйгээр бүтээсэн "Хардкор" хэмээх шинжлэх ухааны зөгнөлт триллер кино байв. Кинонд дэлхийн өнцөг булан бүрээс жүжигчид оролцсон. Шарлто Копли, Данила Козловский, Хейли Беннетт, Тим Рот болон бусад олон жүжигчид. Уг киног Орост хийж, Торонтогийн кино наадмын хөтөлбөрт оролцож, АНУ-д түгээхээр худалдаж авсан. "Box office"-ийн амжилт болоогүй ч И.Найшуллер танигдаж чадсан. "Хардкор" нь бусад тулаант кино шиг биш байсан бөгөөд тэд найруулагчийг Америкийн үзэгчдийг видео салоны эрин үе болох В-мүүви рүү эргүүлж чадах хүн гэж үзсэн.

И.Найшуллер дараагийн киноныхоо зураг авалтыг АНУ-д хийжээ. Энэ бол экс каскадер асан, боевик жанрын хамгийн ирээдүйтэй зохиолчдын нэг Дэвид Лейчийн хатуу удирдлаган дор хийгдсэн "Хэн ч биш" инээдмийн кино байв. Энэ нь 80, 90-ээд оны эцэс төгсгөлгүй хүсэл эрмэлзэл, тестостерон, хязгааргүй харгислал бүхий тулаант кинонуудыг санагдуулдаг. "Хэн ч биш" кино тэр даруйдаа орлогоороо тэргүүлэв. Ийнхүү Илья Найшуллер Америкийн кино чаартуудыг тэргүүлж чадсан анхны Оросын найруулагч болов.

Шинэ төслүүд удахгүй ирсэн нь гайхах зүйл биш юм. Одоо найруулагч Жон Сина, Идрис Элба нартай хамтран Холливудын шинэ тулаант кино болох “Төрийн тэргүүнүүд” кинон дээр ажиллаж байна. Мөн "Хэн ч биш" киноны үргэлжлэл гарах гэж байгаа бөгөөд энэ нь Жон Виктэй кроссовер болж магадгүй юм.

Эх сурвалж: “Зууны мэдээ” сонин

2023 ОНЫ ДӨРӨВДҮГЭЭР САРЫН 13. ПҮРЭВ ГАРАГ. № 74 (7059)