Ч.ЗОТОЛ

 Энэ удаагийн дугаарын зочноор “Хөх гачуурхан”  хүүхэд, залуучуудын  театрын  жүжигчин Д.Хосбаярыг  урилаа.

7-8 дугаар ангидаа бүжиглэх дуртай байлаа. Реп муугүй хийнэ. “Загал­май” нэртэй хамтлагтай. Тэндээс  урлагийн хүн болох зам эхэлсэн.

 -Багшийнхаа байгуул­сан хүүхдийн теат­рын шинэ уран бүтээлийн сал­хийг хагалах гээд завгүй байхад ярилцлага авах гэж шалж, цаг заваас чинь хом­солж байгаадаа  ууч­лал эрье. Гэхдээ манай уншигчдыг хүндэлж,   би­дэнтэй уулзсанд баярла­лаа.  Танай театрын шинэ уран бүтээлийн ажил хэр урагштай байна?

-Танай сонины ун­шигч­дад энэ өдрийн мэнд хүргэе. Бид зохиолч Ц.Түмэн­баярын “Мөрөөдлийн үзэг”  хүүх­­дийн зохиол дээр ажиллаж байна. Ирэх сарын эхээр нээл­тээ хийх юм. Өсвөр нас­ныханд зориулсан, мө­рөө­дөл гэж юу байдаг юм бэ гэсэн хүүхдийн гэнэн цагаан хүслийг харуулсан шинэ жүжгийн бэлтгэ­лийг хангах гээд  ид ажил­лаж байна. Өмнө нь “Буратиногийн алтан түлхүүр”, “Анхны хай­ранд хүргэж өгдөг галт тэрэгний тасалбар” жүж­гүүдээ үзэгчдэд хүргэс­нийг  хүмүүс санаж бай­гаа байх.

-Хүүхэд, залуучуудын театрын орон зай манайд бий. Гэхдээ цаашид яаж хөг­жүүлэх, ямар хэлбэрээр авч явах вэ гээд бодох  зүйлүүд ч олон байх?

-Хүүхэлдэйн театр  гэ­вэл тусдаа ойлголт.  Ха­рин хүүхэд, залуусынх гэ­хээр орон зай бий. Хүүх­дийн жүжиг сүүлийн үед их ховор байна. Жишээ нь гадуур дандаа шоунууд тоглогдож байгаа  шүү дээ. Мөн драмын жүж­гүүд тоглогдож байна. Тиймээс дутагдаж бай­гаа орон зайг дүүргэе, ирээ­дүйд хүүхдийн театрын бо­ловсон хүчнийг бэлт­гэх зорилго тавьж байна.

-Танай театрын хамт олон хэр олуул билээ?

-Бид арвуулаа. Бүгд Б.Мөнхдорж багшийн шавь.

-Та бүхэн “Мөрөөд­лийн театр”-аас юугаараа  ялгарах бол?

-Тэд мөн л УДЭТ-аас тасарч гарч отгон театр гэж өөрсдийгөө нэрлэ­сэн. Тэнд Алтаншагай ах бий. Бид тэдэнтэй ижил, гэхдээ ялгарах зүйл нь эх­ний ээлжинд дан хүүх­дийн жүжиг тоглоно. Ойрын 2-3 жилийн тө­лөв­лөгөө  гаргачихсан. Тэр дагуу уран бүтээлээ  хийнэ.

-Төлөвлөгөөгөө зөрчиж урваж хөрвөхгүй гэх баталгаа байна уу?  

-Эхний ээлжинд  гэж  ялгаа зааг ярьж байна шүү дээ. Тэгэхээр нийтлэг ойлгох хэрэгтэй. Бид ойрын 2-3 жилийн төлөв­лөгөө, зорилгыг ярьж байна. Харин хувь уран бүтээлчийн  зүгээс ки­нонд тоглох юм байлгүй яахав.

-Сүүлийн үед өөрийг чинь хэсгийн төлөөлөгч Тодбаярын дүрээр төсөө­лөх хүн олон байна. Цаг­даагийнхны ажил,  амьд­ралыг харуулсан  телеви­зийн олон ангит кино нийг­мийн анхаарлыг татаж чадлаа шүү?

-“Амьдрал чиний тө­лөө”  кино  Цагдаагийн ерөн­хий газрын   захиал­гаар  хийгдсэн.  Өнгөрсөн жил цагдаагийн байгуул­л­агын  90 жилийн ой бол­сон. Түүнд зориулагдсан ч нэлээд дуншиж байж өнгөрсөн хавраас үзэгч­дэд хүрч байгаа юм. Ки­нонд Хэнтий аймгийн Биндэр сумын хэсгийн төлөөлөгч Тодбаярын дү­рийг бүтээ­сэн. Хэс­гийн төлөөлөгч ихээхэн онц­лог­той, бас хариуц­лага­тай алба юм билээ. Тө­рийн байгуул­лагууд эн­гий­нээс өөр. Сургууль төгсөнгүүт нь шууд хуваарилчихдаг.  Эрүү­гийн байцаагч болно гэсэн мөрөөдөлтэй хотын залуу байлаа гэхэд шууд хөдөө авааччихдаг ийм л алба юм байна. Сумын төв дээр очиход эрүүл­жүү­лэх байргүй, ганц дай­чин ганцаардахгүй гэг­чээр хэсгийн төлөө­лөгч зүтгэхээс аргагүй. Хотод бол хэргийн газарт эрүүгийнхэн, шинжээч гээд тал талаасаа очиж шинжилдэг бол суманд тэр бүгдийг хэсгийн тө­лөөлөгч  ганцаараа хий­нэ. Хүн амины хэрэг гарлаа гэхэд  тэр орчинд нь сэрэмжлүүлэг хадаж, аймгаас нэмэгдэл хүч иртэл хүлээх гэх мэт хэцүү зүйлүүд байдаг юм билээ. Бид зурганд орж явсан учраас тэр болгонд оролцоогүй. Гэхдээ тэр байд­лыг мэдэрч, тэнд ажил­лаж байгаа цагдаа на­раас олон зүйлийг сонсч дуулсан. Киноны  зу­раг авалт дуустал цаг­даагийн амьдралаар амь­дарсан.

-Цагдаагийн байгууллагын дотор  орж, нэг эд эс нь болж дүр бүтээхэд юу бодогдож байх юм?

-Хэцүү зүйлүүд зөн­дөө тулгарсан. Өмнө нь цагдаагийн талаар өнгөц ойлголттой байсан минь их өөрчлөгдсөн. Кино бү­тээ­хэд цагдаагийнхан зөвлөж, мэргэжлийн та­лаас олон зүйлийг хэлж өгдөг байсан. Киноны зу­раг авалт эхлэхийн өмнө бид хуваагдаж, Баянзүрх, Чингэлтэй зэрэг цагдаа­гийн газар, хэлтсүүдэд дадлага хийсэн нь их тус болсон. Хулгайн дуудла­гад явахад ямар байдаг вэ, зодоон цохионы хэрэг гарвал яах вэ гээд бүр наад захын асуудлаас эх­лээд цагдаагийнхантай мөр зэрэгцэж ажилласан. Цагдаа нарын ажил цаг наргүй үнэхээр хэцүү юм билээ.

-Ингэхэд хөвгүүд бага­даа цагдаа болохыг мө­рөөд­дөг. Цагдаа болохсон гэж бодож байв уу?

-Нисгэгч болохыг мө­рөөддөг байсан. Гэвч бо­лоогүй, урлагийн хүн болсон.

-Тэгвэл,  хэзээнээс жүжигчин болох тухай бодох болов?

-7-8 дугаар ангидаа бүжиглэх дуртай байлаа. Реп муугүй хийнэ. “Загал­май” нэртэй хамт­лагтай. Тэндээс  урлагийн хүн болох зам эхэлсэн. СУИС-ийн жүжигчний ангид шалгалт өгөөд эх­ний жил унасан. Тэгээд нэг жил бааранд зөөгчөөр  ажиллаж үзсэн. Дараа жил нь шалгалт өгөхдөө  бүх зүйлийг судалсан нэ­лээд туршлагатай байлаа. Тэгээд шалгалтаа сайн өгч тэнцсэн.

-Тэгээд СУИС-ийн  оюу­тан  болсон байж. Тэр үеийн дурсамжаасаа ху­ваал­цахгүй юу?

-Манай ангийнхны олонх нь Дорноговийнх байсан. Эхэндээ газар, газ­раас ирсэн, янз бү­рийн ааш зантай хүүхдүүд цуг­ласан. Сургууль дээ­рээ жүжгээ бэлдээд хоно­но. Сүүлдээ нэг айл шиг, ангийн дарга нь аав шиг болчихдог юм билээ.

-СУИС-ийг дөнгөж төгссөн залуу УДЭТ-ын өндөр босгыг алхаж орс­ныг мэдэх юм байна. Тэр шалгуурыг давна гэдэг амар­гүй байх шүү?

-Би СУИС-ийн 2009 оны төгсөгч. Ардын жү­жиг­чин Б.Мөнхдорж баг­шийн шавь. Сургууль төгс­сөн жилээ шууд УДЭТ-т шалгуулсан.   Шал­галтад нь тэнцээд  жүжигчин болсон.  Театрт гурван жил ажил­лаад өнгөрсөн зун гарсан. Өөрийгөө сорьж үзэх,  шинэ уран бүтээл хийх  со­нирхолдоо хөтлөгдсөн хэрэг л дээ. Ингээд Б.Мөнхдорж багштайгаа хамтран “Хөх гачуурхан” хүүхэд, залуучуудын театр байгуулан ажиллаж байна.

-СУИС-ийг хамт төгс­сөн ангийнхан чинь бүгд жүжигчин болсон уу?

-Нэг ангиас тоотой хэд нь л жүжигчин болдог юм билээ. Гэхдээ манай ан­гийг 14 хүүхэд төгс­сөний олонх нь жүжиг­чин болсон. Зарим нь те­левизэд ажиллаж байгаа.

-Ингэхэд  хүүхэд, за­луу­сын үлгэр дууриал бо­лоод байгаа цагдаагийн дү­рийг бүтээснээс хойш   ки­но­нд тоглох урилга ирж байна уу?

-Би түрүүнд хэлсэн, цаг­даагийн кино хийчи­хээд нэлээд дуншиж  байж үзэгчдэд хүрсэн гэж. Тэр киноноос гадна би хоёр ч кинонд дүр бү­тээсэн. Эрчим хүчний салбарын 80 жилийн ойд зориулсан “Сэтгэлийн гэрэл” кинонд монтёр болж тоглосон. Тэр дүрээ их бэлэгшээж байгаа. Яагаад гэвэл, миний аав  монтёр байсан юм. Их хэцүү мэргэжил гэдгийг нь тэр кинонд тоглоод мэдэрсэн.  Өнгөрсөн жил “Найз” кинонд тоглосон. Тэр бол цэвэр кино теат­руудаар гарах уран сайх­ны бүтээл. Х-ТҮЦ хамт­лагийн  найруулагч, анх “Сэргээш”-ийг  мюзикл бол­гон  тавьж байхад Юн­дэнд тоглож байсан Болд­баатар найруулаг­чаар нь ажилласан.

-Мөрөөдлийн дүр бай­гаа юу?

-Байлгүй яахав. Жү­жигчин болгоны мөрөө­дөл түүхэн жүжгийн гол дүрд тоглох. Минийх тэ­дэнтэй адил.

-Уран бүтээлчид цаг завгүй байдаг. Чөлөөт цаг гарвал  юунд зарцуулдаг вэ?

-Гэр бүлтэйгээ хамт бай­хыг эрхэмлэдэг. Эх­нэр, охин хоёртойгоо  амь­дардаг. Зав гарвал  хам­гийн түрүүнд агаарт гарчих юмсан гэж боддог.

-Эхнэртэйгээ нэг сал­барт ажилладаг уу?

-Мэргэжил нэгтэй гэхэд болно. Манай хүн СУИС-ийг удирдлагын  чиглэлээр төгссөн. Одоо магистрт сурч байгаа.

-Уран бүтээлийг чинь дэмжинэ биз?

-Санал солилцож,  зөв­лөх зүйл гаралгүй яахав. Намайг болоод уран бүтээлийг минь байн­га  дэмжиж байдаг.

-Залуу хүний хувьд  нэг кинонд дурласан залуу­гийн дүр бүтээж өөр бүсгүйг  тэ­вэрч үнсэлцэж байгааг  эх­нэр чинь ойлгож хүлээж авч чаддаг уу?

-Тэр чинь уран бүтээл шүү дээ, бодит амьдрал биш. Мэдээж уран бү­тээлч хүний гэр бүл их чухал. Наад зах нь таны асуусан шиг уран бүтээ­лийн асуудлыг ойлгож, хүлээж авах хэрэгтэй бол­но. Цаг зав багатай учраас арын ажлыг амжуулах гээд ажил их гарна. Ма­най хүн намайг сайн ойл­годог, бас дэмждэг.

-Өөрийн чинь хувьд хэр сайн аав бэ?

-Охин маань гурван настай, цэцэрлэгт явдаг. Би охиндоо сайн аав  бай­хыг хичээдэг. Харин ажил ихтэй болохоор цаг гарга­даггүй тал бий. Манай гэрийг театр гэж үзвэл,  тэнд тавигдаж байгаа бүх жүжгийн гол баатар нь миний  охин.  Хөгжилтэй, баяр баясгалантай, аз жар­­галтай байдлыг гэр бү­лээсээ олж, нэг ёсон­доо кайф авч байдаг.

-Аав, ээжийн нөлөө­гөөр урлагийн авьяас хэр байна, охинд чинь?

-Мэдрэгдэж байгаа шүү. Миний охин сонс­гол их сайтай. Тэрийг яаж мэдсэн бэ гэвэл, нэг өдөр телевизээр нэлээд хурдан хэмнэлтэй дууны клип гар­­сан чинь дагаад бү­жиг­лэж байна. Дараа нь уянгын дуу явтал  яг тэр хэм­нэлээр бүжиглэж бай­гаа юм чинь.

-Одоо асуултаа жаа­хан өөрчилье. Түрүүнд “Найз” кинонд дүр бүтээ­сэн гэлээ. Өөрөө хэр олон найз­тай вэ, найз гэж хэн бэ?

-Найз итгэл дээр тогт­дог. Надад найз нөхөд олон бий. Арван жилийн найзуудтайгаа одоо ч дотно. Оюутан цагийн нөхөд байна. Уран бүтээлийн  найзууд ч  олон.  Бид бие биедээ хэ­лэх гэснээ хэлж, шүүмж­лэх үедээ шүүмжилж, хэ­цүү үед нь тусалж чаддаг.  Амралтын өдрөөр уул­заж, сагс тоглоно. Ингээд яриад байвал олон сайхан зүйлүүд бий.

Бидний яриа энэ хү­рээд өндөрлөлөө. Тэ­рээр жүжгийн бэлтгэлтэй цаг зав багатай учраас  яарч байгаагаа хэлээд гарч одсон юм. Дугаарын зо­чиндоо уншигчдынхаа өмнөөс  уран бүтээлийн ам­жилт хүсье.