Д.НАДМИД
Монголын Үндэсний бөхийн холбооны VIII их хурал уржигдар 10 цагт эхэлж шөнийн 02 цагт өндөрлөв. Холбооны их хурал буюу “Их эе” нь дөрвөн жилд нэг удаа болох дүрэмтэй элдэв хэл ам, маргааны улмаас хойшлогдсоор даруй 16 жилийнхээ нүүрийг үзсэн энэ үед уг хурал болсон юм. Хурлын өмнө ч бас юм юм л болов. Баянзүрх дүүргийн шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх газраас тус холбоог хууль бусаар ажиллаж байгаа гэсэн үүднээс “Их эе”-ийг хуралдуулах эрхгүй гэсэн шүүхийн шийдвэрийг холбооны удирдлагад өгөх гэж ирэхдээ зүгээр ч ирсэнгүй Бөхийн өргөөний хаалгыг эвдэж орсон учир хоёр талын тулгаралт гэхээр хэрүүл болж бараг л зодоон цохиондоо хүрэх шахсан юм. Гэсэн ч Р.Нямдорж тэргүүнтэй холбоо зарласан ёсоороо өнгөрсөн бямба гаригт хурлаа хийж амжлаа. Уг хуралд 200 төлөөлөгч оролцох байснаас 153 нь ирсэн тул намдуухан хуралдав. Тиймээ намдуухан байхаас ч яахав холбоог дэмжигч тал нь дангаараа цугласан юм чинь дээ. Сөрөг хүчин болж олон жил маргалдаж байгаа нөгөө талынхнаас нэг ч хүн хуралд оролцоогүй, урилга заллага өгсөн ч Дархан аварга Х.Баянмөнх, А.Сүхбат, Д.Сумьяабазар нараас эхлээд зарим хүмүүс ирсэнгүйг хурал дээр тайлбартайгаар зарлаж байлаа. УИХ-ын гишүүн, дархан аварга Б.Бат-Эрдэнийн даргалсан “Их эе”-ийн төлөөлөгчдийн 35 нь бөхийн зүтгэлтэн, судлаачид эрдэм шинжилгээний ажилтнууд бусад дан бөхчүүдийн төлөөлөл байсан юм. Хэлэлцсэн асуудлын хувьд холбооны дотоод дүрэм, журмыг шинэчлэн баталж цаашлаад холбооны тэргүүн, цэцийн зөвлөлийг сонгож батлах ёстой байв.
Тэр дагуу хурал болдгоороо болж дүрмээ хэлэлцэн батлав. Дараа нь оройн 23 цагийн үеэс сонгуулиа хийлээ. Энд нэлээд цаг авсан нь цэцийн зөвлөлд нэр дэвшүүлж тэндээс шүүж тунгааж 44 хүнийг сонгох ажил байсан гэж болно. Нэг сонирхолтой нь холбооны хуучин удирдах хүмүүс болох тэргүүн Р.Нямдорж, дэд тэргүүн Д.Данзан нараас эхлээд хэд хэдэн хүн цэцийн зөвлөлөөс нэрээ татаж зөвхөн холбооны ерөнхий нарийн бичгийн дарга Д.Цогтбаатарын нэр жагсаалтад үлдэв. Үүний цаана холбооны шинэ удирдлага ямар байхыг нэлээд урьдаас төлөвлөсөн нь харагдав. Тийм нэг сценар боловсрогдож байгаа нь эрт сонсогдсон болохоор эргэлзээ төрсөнгүй. Олны дунд Р.Нямдорж тэргүүний албан тушаалаа Б.Бат-Эрдэнэ аваргад өгнө гэсэн яриа бас гарсан нь үнэн байлаа. Тэргүүний сонгуульд Б.Бат-Эрдэнэ, Б.Өсөхбаяр, Г.Эрхэмбаяр, Ц.Магалжав нарын нэр дэвшсэн ч санал хураахын өмнө Б.Бат-Эрдэнээс бусад нь нэрээ татснаар их аварга өрсөлдөгчгүйгээр буюу төлөөлөгчдийн 98 хувийн саналаар МҮБХ-ны тэргүүнээр сонгогдов. Энэ үйл явц ч нөгөө л урьдчилсан боловсруулсан төслийн дагуу болсон гэж хэлэхээр. Ямартай ч холбоог төрийн түшээ аварга хүн хэрхэн авч явахыг л харах үлдлээ. Б.Бат-Эрдэнэ тэргүүн цаашид эрхийнхээ дагуу холбооны гүйцэтгэх захирлыг санал болгож цэцдийн зөвлөлөөр батлуулж ажиллана. Мөн цэцийн зөвлөлийн хурлаар МҮБХ-ны тэргүүлэх 13 хүнийг сонгоно. Дараа нь бөхийн барилдааны дүрэм журмын өөрчлөлтийг хэлэлцэж нэг мөр болгох юм. Их хурлын төлөөлөгчдийн дийлэнх “Их эе” амжилттай боллоо гэлцэж байлаа. Бас шинэ цэцийн зөвлөл өчигдөр хэвлэлийн бага хурал хийж “Их эе”-ээс гаргасан шийдвэрийг танилцуулсан. Уг хуралд цэцийн зөвлөлийн төлөөлөл улсын арслан Д.Ганхуяг, Д.Азжаргал улсын гарьд И.Доржсамбуу, улсын заан Д.Сайнбаяр, улсын харцага Ц.Магалжав нарын бөхчүүд оролцов. Тэд сэтгүүлчдийн тавьсан асуултад хариулахдаа
-Бид их хурлаа амжилттай хийлээ. Ингэснээр өмнөх хэрүүл тэмцэл эцэс болох ёстой. Яагаад гэхээр маргалдагч нөгөө талын бөхчүүд одоо бидэнтэй холбоогоо түшиж тулж явахад хамтран ажиллах байх итгэж байгаа гэсэн юм. Ингэснээр бөхийн холбоог тойрсон хэрүүл цэглэгдэх юм гэж хэлэхэд хэцүү л дээ. Нөгөө сөрөг талынхан нь энэ наймдугаар “Их эе”-ийг хүчинтэй эсэхийг тогтоолгохоор дахин шүүхэд хандахаар бэлдээд сууж байгаа байх шүү дээ. Бодит үнэн тийм юм чинь.
Турхирч байгаа ч юм биш Энэ бүхнийг эргэцүүлж бодох зуур аль нь чөлөөтэй, аль нь чөдөртэй нь хамаагүй бөхийн өргөө гэсэн асуудлыг таг орхиж үндэсний бөхийн хоёр холбоотой болоод үйл ажлаараа өрсөлдөж байвал зүгээр юм биш үү гэсэн бодол төрдөг юм.
Эх сурвалж: "Зууны мэдээ" сонин
