Т.САЙХАН
Профессор, монгол судлаач, орчуулагч Юрий Кручкиний санаачилгаар Касым-Жомарт Токаевын “Эцгийн тухай дурсамж ном” монгол хэлнээ хэвлэгдэн гарчээ. Номын редактораар Монголын ардын уран зохиолч Султан Таукейулы ажилласан. Монгол хэвлэлийн нээлтийн ёслол энэ сарын 27-ны өдөр Гадаад харилцааны яаманд болж өндөрлөв. Номын нээлтэд Монгол Улсын Анхны Ерөнхийлөгч П.Очирбат, Монгол Улсын гурав дахь Ерөнхийлөгч Н.Энхбаяр, ГХЯ-ны Азийн газрын захирал Г.Хулан болон УИХ-ын гишүүн Саркытын Зулпыхар БНКазУ-аас Монгол Улсад суугаа Элчин сайд Габит Койшибаев нар оролцлоо.
Энэхүү дурсамж ном нь Бүгд Найрамдах Казахстан Улсын Ерөнхийлөгч Касым Жомарт Токаевын өөрийн эцэгтээ зориулан туурвисан анхны ном бөгөөд орос хэлнээс монгол хэл рүү хөрвүүлэгдсэн.
К.Токаевын “Эцгийн тухай дурсамж” ном нь нэрт зохиолч, Казахын уран зохиол дахь адал явдалт детектив жанрын үндсийг тавьсан Кемел Токаевын амьдралын замналд зориулагдсан байна. Энэхүү ном нь англи, хятад, чех, франц болон турк зэрэг хэд хэдэн хэл рүү орчуулагджээ.
Түүний уран бүтээлүүд нь бодит, адал явдлаас сэдэвлэгдсэн уг зохиолчийн нэр нь 1960-1980-аад оны үед Зөвлөлт орон даяар алдартай байсан билээ.
1945 онд Кировын нэрэмжит Казах Улсын Их Сургуулийн филологийн факультетийн оюутан болсноор зохиолчийн уран бүтээлийн амьдрал ийнхүү эхэлжээ.
Сургуульдаа чадварлаг багш нараар хичээл заалгаж байсан залуу оюутны хувьд, ялангуяа зохиолч Зангар, Мухтар Ауезовын лекцийг сонсох нь онцгой сэтгэгдэл төрүүлсэн аж. Тиймээс тэрээр Сэтгүүлзүйн публицист жанрыг сонгохоор шийджээ. Кемел Токаевын Казахстаны пионеруудад зориулан туурвисан анхны “Жулдызды жорық” бүтээл нь 1954 онд хэвлэгджээ. Үүний хойш, гурван жилийн дараа Дотоодын цагдаагийн байгууллагын ажилчдын хүнд хэцүү, аюултай албан ажлыг өгүүлсэн “Таскын” ном нь уншигчдын хүртээл болсон билээ.
Кемел Токаевын уран бүтээлийн бас нэгэн онцлог нь зохиолч социалист чиг баримжаатай үзэл суртлын хандлагыг маш чадвартайгаар алгасан, хэтрүүлэггүй бодит түүхийг харуулж чадсан явдал байв.
Учир нь тухайн үеийн уран зохиолын ихэнх бүтээл марксист гүн ухаанаас хамааралтай социалист реализмын жанраар бичигддэг байв. Тийм ч учраас уран зохиолын социалист үзэл суртлаас уйдаж цөхсөн Зөвлөлтийн үеийн уншигчдад түүний өгүүллэгүүд үнэ цэнэтэй байсан. Амьдралынхаа эцэс хүртлээ 10-аад боть бүтээл туурвисан Кемел Токаулы казах хэлээр шинэлэг жанраар бичигдсэн утга зохиолын асар их өвийг хойч үедээ үлдээсэн юм.
Эх сурвалж: “Зууны мэдээ” сонин
2024 ОНЫ АРВАННЭГДҮГЭЭР САРЫН 29. БААСАН ГАРАГ. № 231 (7475)
