Б.НАНДИН
Азийн хөгжлийн банкнаас хөгжиж буй Ази, Номхон далайн орнуудын уур амьсгалын өөрчлөлтийн талаарх тайлангаа өчигдөр танилцууллаа.
Тайланд бүс нутгийн хэмжээнд уур амьсгалын өөрчлөлтийг бууруулах чиглэлээр багагүй хүчин чармайлт авч байгаа нь сайшаалтай ч дэлхийн зорилтод хүрэхэд хангалтгүй хэвээр байна гэж онцлон дурджээ.
Мөн 2070 он гэхэд хөгжиж буй Азийн орнууд дотоодын нийт бүтээгдэхүүнээ 17 хувиар алдах магадлалтай. Тиймээс уур амьсгалын өөрчлөлтийн эсрэг илүү хүчтэй, амбицтай арга хэмжээ авах шаардлагатай байгааг онцолсон байна.
Хөгжиж буй Азийн Номхон далайн улс орнуудад Япон, Австрали, Шинэ Зеландаас бусад буюу Гүржээс Самоа хүртэлх Ази Номхон далайн 46 орныг авч үздэг.
Уур амьсгалын өнөөгийн бодлогод дэлхийн дулаарлыг цельсийн гурван хэмээс хэтрүүлэхгүй тогтоон барихаар тусгасан байдаг ч энэхүү төлөвлөгөө аль хэдий 10 жилээр ойртсон болохыг улс орнуудын засгийн газрууд сануулсаар байгаа.
Тайланг танилцуулсан Азийн хөгжлийн банкны ерөнхийлөгч Масацугу Асакава “Уур амьсгалын өөрчлөлт нь бүс нутагт шуурга, халууны давалгаа, үер усны гамшиг зэрэг зовлон зүдгүүрийг авчирч байгаа нь харамсалтай. Түүнчлэн өмнө учирч байгаагүй эдийн засгийн томоохон сорилтын шалтгаан болж байна” гэсэн юм.
Далайн түвшин нэмэгдэж, хөдөлмөрийн бүтээмж буурч байгаа зэрэг нь орлого багатай, эмзэг эдийн засагт хамгийн их хохирол учруулах болно. Мөн хэрэв уур амьсгалын хямрал энэ хэвээр үргэлжилсээр байвал бүс нутгийн 300 сая орчим хүн эрэг орчмын усанд автах аюул бий хэмээн тайланд онцолжээ.
Хэдийгээр 2000 оноос хойш хөгжиж буй Азийн орнуудад хүлэмжийн хийн ялгарлыг бууруулах тал дээр мэдэгдэхүйц ахиц гарч, 50 хувиар буурсан ч энэ бүс нутаг дэлхийн хүлэмжийн хийн ялгарлын бараг тал хувийг үйлдвэрлэсэн хэвээр байна.
Үйлдвэрлэлийн хурдацтай өсөлт, эрчим хүчний эрэлт, дотоодын хэрэглээ нэмэгдсэн зэрэг нь сүүлийн хорин жилийн хугацаанд утааны хэмжээг нэмэгдүүлэхэд нөлөөлсөн бөгөөд уг өсөлтийн гуравны хоёрыг Хятад улс эзэлж байгаа бол Өмнөд Ази 19.3 хувь, Зүүн өмнөд Ази 15.4 хувиар нэмэгдүүлжээ.
Ялангуяа эрчим хүчний салбар бүс нутгийн хэмжээнд хамгийн том хий ялгаруулагч бөгөөд нийт утааны 77.6 хувийг үйлдвэрлэж байгаагийн голлох шалтгаан нь чулуужсан түлшнээс шатгаалж байна.
Үйлдвэрлэлийн хяналтгүй байдал, эрэлт дагасан байгальд ээлгүй бодлого зэрэг нь өнөөдөр хөгжиж буй Ази тивийг уур амьсгалын хамгийн их доройтолд өртөх нөхцөл бий болгосныг ч мөн Азийн хөгжлийн банкнаас мэдэгдэв. Ялангуяа “Парисын хэлэлцээрийн 1.5С-ийн зорилтод хүрэх цонх эрчимтэй хаагдаж байна” гэсэн нь анхаарал татаж байлаа. Энэ нь улс орнуудад илүү амбицтай, том хэмжээний нөлөөллийг бууруулах үйл ажиллагааны төлөвлөгөө боловсруулж, цэвэр бохирдлыг бууруулахад шилжих ажлыг хурдасгаж, уур амьсгалын дэвшилтэт технологи, байгальд ээлтэй шийдлүүдэд хөрөнгө оруулалт нэмэгдүүлэхийг уриалсан юм.
Азийн хөгжлийн банкны ерөнхийлөгч Масацугу Асакава “Одоо оройтохоос өмнө эдгээр сөрөг нөлөөллийг арилгахын тулд яаралтай, сайн зохицуулалттай арга хэмжээ авах шаардлагатай” хэмээн мэдэгдлээ.
Эх сурвалж: “Зууны мэдээ” сонин
2024 ОНЫ АРВАННЭГДҮГЭЭР САРЫН 1. БААСАН ГАРАГ. № 212 (7456)
