Б.ДАМДИН-ОЧИР
УИХ-ын гишүүн Ч.Хүрэлбаатар сүүлийн хэд хоногийн турш ХААН банкны Япон дахь хувьцааны асуудлаар "шүгэлдэж" байна. Сангийн сайдаар ажиллаж байсан учраас тэр учраа мэдэж ярьж байгаа нь ойлгомжтой. Тэгэхтэй нь зэрэг түүнийг сөрөөд ХААН банкны Монгол дахь хувьцаа эзэмшигчтэй нутаг ус, хамаарал бүхий этгээдээрээ "хамсаатан" болсон гэх мэдээллүүд урсаж байна.
Тэр мэдээллүүд үнэн байлаа ч Ч.Хүрэлбаатарын яриад байгаа нь үнэн байвал яах вэ?!
Үүнийг заавал бодох ёстой. Монголчууд бараг л хүнтэй, малтайгаа барьцаанд нь байдаг гэх арилжааны банкууд дундаа хамгийн томуудын нэг ХААН банкны асуудлыг ярих нь зүгээр нэг жалга дов, ах дүүгийн асуудал биш юм. Тэр утгаараа ач холбогдлын хувьд "Эрдэнэт"-ээс хол дутахгүй.
Ч.Хүрэлбаатар "... Төрийн албан хаагчид, төрийн мөнгийг байршуулж буй банкууд бодит мэдээллийг ард түмэнд мэдээлэх ёстой. Банкны нэг эзэн 20 хувиас дээш гаргаж болохгүй. Ийм хуультай. Нэг банкны эзэн нөгөө банкаа худалдаж авах нь бүр хуулиар хориотой.
Монголбанкны ерөнхийлөгч чуулган дээр ХААН банкны хувьчлалын талаар тайлбарлахдаа “нэг үе шат дутуу байгаа. Бид таны хэлээд буй зүйлийг эцэслэж, нягталж тодруулна” гэсэн.
Хуулийн байгууллага 60 хувийг худалдаж авсан компанийг шалгаж байгаа эсэхийг мэдэхгүй байна. Шалгаж байгаасай гэж бодож байна. Хэрэв ямар нэгэн асуудал байна гэвэл зогсоох ёстой.
Монголбанк арилжааны банкуудад хяналт тавьдаг. "Капитал" банк 2014 он гэхэд дампуурчихсан байсан ч таван жил үйл ажиллагааг нь явуулсан. Ингэхэд төрийн 300 гаруй тэрбум төгрөг хөндөгдсөн.
Би "Чингис хаан", "Үндэсний хөрөнгө оруулалтын банк"-нд төрийн мөнгийг байлгаж болохгүй гэсэн бичиг өгөөд гурван жил болж байна” гэж яриад байгаа юм.
Хамгийн гол нь тэрбээр "...Монголбанкнаас зөвшөөрөл өгөхдөө хэн худалдаж авч байгаа гэдэг эцсийн эзэмшигчийг тодорхойлох, үүний дараа мөнгөний эх үүсвэр цэвэр эсэхийг нягтлах ёстой. Эцсийн хэрэглэгч нь гадаадын банк эсвэл хөрөнгө оруулагч иргэн байгаад тухайн мөнгө нь хууль ёсны дагуу татвараа төлсөн мөнгө болохыг тогтоогоод худалдвал зөв. FATF-ын зарчмаар манай улс энэ тодорхойлолтыг гаргаж өгөх ёстой. Хэрэв ийм зүйлд улстөрчид, эрх мэдэлтнүүд оролцох, мэдсээр байж зогсоохгүй бол манай улс эргээд “саарал жагсаалт”-д орох эрсдэл үүснэ. 10 орчим сар ноцолдож байж Монгол Улс “Саарал жагсаалт”-аас гарч байсан шүү" гэж байна.
Зарчмын хувьд Ч.Хүрэлбаатарын зөв юм. Хэрвээ түүний хэлээд байгаачлан "бохир" мөнгө байгаад, худалдан авч буй монгол эздийн дунд банкны хувьцаа эзэмшигч, хамгийн гол нь улстөрчид оролцоотой бол энэ нь ноцтой асуудал болж хувирна.
Харин Япон тал эзэмшиж буй хувиа биржээр арилжаалж, түүнийг авсан мөнгө "цэвэр" байх аваас ХААН банк цэвэр Монголын банк болоход асуудалгүй. Бас тэр хувьцааг худалдан авах ажиллагаанд банкны нөлөө бүхий хувьцаа эзэмшигч, улстөрч нөхдүүд оролцоогүй байх учиртай юм.
Японы тал ХААН банк дахь хувьцаагаа арилжих, тэрийг нь худалдаж авах манай нөхдүүдийн хооронд гэрээ хэлцэл аль 2019 оны зунаас эхэлсэн байдаг. Хоёр жил гаруй үргэлжилж байгаа гэсэн үг. Харин одоо эцэслэх дээрээ тулж, Ч.Хүрэлбаатар "шүгэлдээд" гарч ирж байгаа нь энэ бололтой.
Эх сурвалж: “Зууны мэдээ” сонин
2021.11.11 ПҮРЭВ № 221, 222 (6698, 6699)
