Т.САЙХАН
Төрийн байгуулалтын байнгын хорооноос өчигдөр Засаг захиргаа, нутаг дэвсгэрийн нэгж, түүний удирдлагын тухай хуулийн шинэчилсэн найруулгын төслийн хэлэлцүүлгийг Төрийн ордонд хийлээ.
2019 онд Үндсэн хуульд нэмэлт өөрчлөлт оруулсан. Ингэхдээ нутгийн удирдлагатай холбоотой хэд хэдэн заалтыг оруулж баталсан байдаг. Тиймээс Засаг захиргаа, нутаг дэвсгэрийн нэгж, түүний удирдлагын тухай хуулийг Үндсэн хуультай нийцүүлэн өөрчлөхөөр болж байгаа юм. Хэлэлцүүлгийн эхэнд Төрийн байгуулалтын байнгын хорооны дарга Л.Энх-Амгалан “Орон нутгийн сонгууль ирэх аравдугаар сард болно. Энэхүү сонгуулийн дараа орон нутгийн удирдлага Үндсэн хуульд оруулсан нэмэлт, өөрчлөлтөд нийцсэн хуулийн дагуу бүрэлдэх нь чухал. Иймд Монгол Улсын засаг захиргаа, нутаг дэвсгэрийн нэгж, түүний удирдлагын тухай хуулийн шинэчилсэн найруулгын төслийг УИХ-ын ээлжит бус чуулганаар хэлэлцэн батлахаар төлөвлөж байна” гэдгийг онцлов.
Хуулийн шинэчилсэн найруулгын төслийг боловсруулах ажлын хэсгийг УИХ-ын гишүүн Ж. Сүхбаатараар ахлуулан, С.Амарсайхан, Ж.Батжаргал, Ж.Батсуурь, Г.Ганболд, Б.Энхбаяр, Т.Энхтүвшин гишүүдийн бүрэлдэхүүнтэйгээр шинэчлэн байгуулсан юм.
Хуулийн төсөлд орон нутгийн ажил, үүргийг санхүүжилттэй нь холбож өгөхийн зэрэгцээ нутгийн өөрөө удирдах ёсны ашиг сонирхлыг хамгаалах механизмыг шинээр бий болгож, Төлөөлөгчийн үүргээ биелүүлээгүй гэсэн үндэслэлээр тухайн тойргийн сонгогчдын олонхийн саналаар эргүүлэн татах зэрэг зохицуулалтыг тусгасан байлаа.
Хуулийн төсөлтэй холбогдуулан УИХ-ын гишүүн С.Чинзориг:
-Орон нутгийн удирдлагын эрх мэдлийн хуваарилалтыг тодорхой, оновчтой болгох асуудалд Ажлын хэсэг анхаарч, эргэн харах шаардлагатай байна. Сумын иргэдийн Төлөөлөгчдийн хурлын сонгуульд улс төрийн нам нэр дэвшүүлж оролцуулахгүйгээр зохицуулсан нь хэр зөв шийдэл байсан бэ.
УИХ-ын гишүүн Ж.Сүхбаатар:
-2016 оны сонгуулиас хойш хуулийн төслийн талаар улс орон даяар үе шаттайгаар хэлэлцүүлэг хийж, бүх шатны байгууллагын саналыг авч, үндэсний чуулган зохион байгуулсан. Иргэдийн зүгээс орон нутагт улстөржилтийг зогсоох хүсэлтийг багагүй тавьсаар ирсэн. Иймд суманд улс төрийн намаар нэр дэвшүүлэх асуудлыг зогсоох зохицуулалтыг тусгасан гэв. Хэлэлцүүлгийн үеэр гишүүдийн байр суурийг сонслоо.
УИХ-ын гишүүн С.Амарсайхан:
- Энэ хууль бол орон нутгийн хөгжилтэй шууд холбоотой. Нэгдүгээрт, Засгийн газрын оролцоо ямар түвшинд байх, Хоёрдугаарт, Орон нутгийн засаг захиргааны байгууллага, төрийн бусад байгууллагууд хоорондоо ямар уялдаа холбоотой, эрх мэдлийн зааг ялгаа нь ямар байх. Гуравдугаарт хоорондоо засаглалаа яаж хэрэгжүүлэх гэсэн үндсэн асуудлыг хуулиар зааглах юм. Өнөөдөр сум, аймаг, дүүргийн засаг дарга нарын эрх мэдэлд ямар ч ялгаа байхгүй. Жишээлбэл, Газар олголтыг дүүргийн, нийслэлийн засаг дарга, яам олгодог. Хот төлөвлөлт, байгуулалтын баталсан газрыг дүүргийн засаг дарга нь өөр газарт олгоод давхацуулсан асуудал гардаг. Хог хаягдлын асуудлыг нийслэл шийдье гэхээр дүүрэг, орон нутгийн Засаг дарга нар аж ахуйн нэгжүүдтэй гэрээний үндсэн дээр хамтарна гэсэн байдаг. Тэгэхээр нийслэлийн Засаг дарга, захирагчийн алба шууд оролцох эрхгүй. Үүнээс болоод асуудлуудаа шийдэж чадахгүй төвлөрөл бий болдог. Тэгэхээр Засаг дараг, ИТХ-ын дарга нарын эрх мэдлийг хуульд зааж өгөхөөс аргагүй.
УИХ-ын гишүүн Ц.Мөнх-оргил:
-Монгол Улс засаг захиргааны нэгж баг, сум, аймаг гурван шатлалтай. Улаанбаатар хот хороо, дүүрэг, нийслэл гэсэн шатлалтай. Гэтэл энэ гурван шатлалын аль нь иргэдэд төрийн үйлчилгээг түлхүү хүргэх талаар хууль тогтоомжид зааж өгөөгүй. Үүнээс болоод иргэд төрийн үйлчилгээг хэнээс авах, хэн хариуцах нь ойлгомжгүй олон жил болсон. Мөн хариуцлагын тогтолцоо ч ойлгомжгүй явж ирсэн гэлээ.
Эх сурвалж: “Зууны мэдээ” сонин
2020.8.13 ПҮРЭВ № 155 (6380)
