Л.ОТГОНДҮҮ
Өнгөрсөн долоо хоногт манай улсад болсон эдийн засгийн үйл явдлыг тоймлон хүргэж байна.
БНХАУ-ын боомтуудтай Ляонин мужаар дамжин холбогдох гарц нээгдлээ
Монгол Улс-БНХАУ-ын Ляонин муж хоорондын худалдаа, эдийн засаг, хөрөнгө оруулалтын бизнес уулзалт өнгөрсөн мягмар гарагт “Кемпински” зочид буудалд боллоо. Уулзалтад БНХАУ-ын Ляонин мужийн Ардын Засгийн газрын дэд дарга Жинь Гуовэй тэргүүтэй тус мужийн худалдаа, бизнесийн газрын удирдлага, Шэньян, Аньшань, Жиньжөү хотын удирдлага, бизнесийн төлөөлөл 100 гаруй хүн оролцлоо.
БНХАУ-ын Ляонин муж нь зүүн хойд бүсийн Манжуурт ордог, Ялу голоор БНАСАУ-тай, дотооддоо ӨМӨЗО болон Гирин, Хэбэй мужуудтайгаа хиллэдэг, 50 сая шахам хүн амтай, Шэньян буюу хуучнаар Мүгдэн, мөн Далянь, Аньшань, Фушинь зэрэг томоохон хотуудтай, Хятадын 23 мужийн нэг аж. Мөн Ляонин муж нь Монгол улстай хамгийн ойр далайн боомттой муж юм.
Манай улсын хувьд "Шинэ сэргэлтийн бодлого"-ын хүрээнд төр, хувийн хэвшил, хөрөнгө оруулагчдын идэвхтэй түншлэлд тулгуурлан Монгол Улсын хөгжлийг хязгаарлаж буй зургаан багц асуудлыг шийдвэрлэх зорилт тавьсан байдаг. Түүний нэг нь Боомтын сэргэлт билээ. Тэгвэл манай улс нь БНХАУ-ын Тяньжин боомттой холбогдож, зөвхөн тус боомтоор импорт, экспортын ачаа тээврээ хийдэг. Монгол Улс Ляонин мужтай холбогдож харилцснаар БНХАУ-ын эх газрын болон далайн эргийн бусад боомтоор гарц нээгдэх боломжтой болох юм. Тэгвэл уулзалтаар БНХАУ-ын Ляонин мужийн Жинжоу боомтын удирдлагуудтай хамтарч ажиллахаар болов. Энэ талаар Монголын хуурай газрын боомтын нэгдсэн зөвлөлийн тэргүүн Ц.Энхболд “Ляонин мужтай дэд бүтцээрээ холбогдож, эдийн засгийн харилцааны хувьд бие биенээ нөхсөн байдлаар харилцан ашигтай хамтран ажиллахаар тохиролцоо. Тодруулбал, Монгол Улсын хуурай газрын боомтуудын нэгдсэн зөвлөл маань Хятад улсын зүүн хойд мужийн Жинжоу боомтын удирдлагатай хамтарч ажиллах санамж бичигт гарын үсэг зурлаа. Монгол Улсын Засгийн газраас Боомтын сэргэлтийн бодлогыг хэрэгжүүлж буйтай холбоотойгоор хуурай боомтыг хөгжүүлэх гэрээний дагуу Монгол Улсад нийт найман олон улсын боомт байгуулахаар болсон байдаг. Үүний хүрээнд Алтанбулаг, Замын-Үүд, Бичигт боомтуудыг олон улсын боомт болгохоор ярьж байгаа. Тэгвэл Монгол Улстай хамгийн ойр байрлах хуурай газрын боомтын удирдлагатай бид урьдчилж уулзаж, өнөөдөр хамтарч ажиллахаар боллоо. Хуурай газрын боомтууд хөгжсөнөөр ачаа тээвэр саадгүй зорчих боломжтой болно. Цаашлаад манай улс Европ, Зүүн өмнөд Азийг холбосон бараа тээврийн үйлчилгээ үзүүлэх боломжтой болохоос гадна Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн Транзит гурав, гурван улсын эдийн засгийн коридор байгуулах, “Алсын хараа 2050” төслүүд амжилттай хэрэгжих боломжтой болно” гэсэн юм.
Харин Мөн БНХАУ-ын Ляонин мужийн дэд захирагч Жин Гуовэй “Жинжоу боомтыг Монгол Улсын экспорт, импортын хоёр дахь гол гарц болгож ашиглах, Монгол Улсын дэд бүтцийг өргөжүүлэн хөгжүүлэх чиглэлд зам тээврийн салбарт төмөр зам барих, хатуу хучилттай автозам тавих, хөрөнгө оруулалтын дэмжлэг үзүүлэх, харилцан ашигтай байдлаар хамтран ажиллах боломжтой” гэсэн юм.
Сингапур нь Монголын компаниудыг Зүүн өмнөд Азид гарахад хөрөнгө оруулж байна
Өнгөрсөн долоо хоногийн лхагва гарагт Монгол-Сингапурын бизнес форум МҮХАҮТ-д боллоо. Хоёр улсын хоорондын бизнесийн харилцаа, холбоо, хамтын ажиллагаа голчлон хөрөнгө оруулалтад тулгуурлаж байгаа бөгөөд Монголын компани, ААН-үүд Зүүн өмнө Азийн зах зээлд гарахад Сингапур нь нэг ёсны үүд хаалга болж байгаа юм. Ингэхдээ Сингапурын талаас зүгээр нэг хөрөнгө оруулахгүйгээр Монголын компани, ААН-үүдийг Зүүн өмнө Азийн зах зээлд гарахад нь менежмент хийж, бизнесийн түнш болоход туслан сургаж байгаа аж.
Тиймээс уулзалтад бизнесийн шууд боломжийг ашиглан хөрөнгө оруулах, худалдааны чиглэлээр хамтран ажиллахад бэлэн байгаа компанийн төлөөлөл ирж оролцсон нь онцлогтой боллоо гэдгийг Монгол Улсаас Бүгд Найрамдах Сингапур Улсад суугаа Элчин сайдын зөвлөх М.Билгүүндэмбэрэл хэллээ. Хоёр талын хооронд бизнесийн харилцаа, хамтын ажиллагаа ямар чиглэлээр, аль салбарт түлхүү хөгжиж байгаа талаар М.Билгүүндэмбэрэл “Монгол-Сингапурын хооронд тогтвортой хөгжил, барилга төлөвлөлт, тээвэр-ложистик, эрчим хүч зэрэг томоохон салбарт төсөл, хөтөлбөр хэрэгжих боломжтой. Мөн Сингапурын хөгжлийн туршлагыг нутагшуулах зэргээр олон талын харилцаа хөгжинө. Түүнчлэн эрүүл мэнд, эм зүй, хүнсний үйлдвэрлэл, хөрсний нөхөн сэргээлт зэрэг 10 гаруй чиглэлд хамтран ажиллах боломж бүрдэнэ. Одоогийн байдлаар Монгол-Сингапур нь уул уурхай, боловсрол, үйлчилгээний салбар, хүний нөөцийг хөгжүүлэх, төрийн албан хаагчдыг мэргэшүүлж, чадавхийг бэхжүүлэхэд хамтран ажиллаж байна. Монгол Улсад Сингапурын хөрөнгө оруулалттай 30 орчим компани байгаагийн ихэнх нь худалдаа, нийтийн хоолны салбарт, мөн геологи, уул уурхайн эрэл хайгуул, олборлолт, банк, санхүүгийн салбарт харьяалагдаж байна” гэсэн юм . Монгол Улсаас Бүгд найрамдах Сингапур Улсад суугаа ЭСЯ, “Либерти Поувер” компани хамтран зохион байгуулсан хоёр талын бизнес уулзалтад Сингапурын 20 гаруй компаний төлөөлөл, Монгол Улсаас 40 гаруй компани, ААН-ийнхэн оролцлоо.
Хамтарсан Засгийн газрын сайд нар татвар төлөгчдөөс 1.9 их наяд төгрөгийг төсөвтөө нэмж авна
"Хурдтай хөгжлийн төлөөх зориг" хамтарсан Засгийн газар энэ долоо хоногт 2024 оны төсвийн тодотголыг УИХ-д өргөн барьсан. Үүнтэй холбогдуулан ээлжит бус чуулган хуралдаж, нэн яаралтай горимоор хэлэлцэж байгаа юм.
МАН-ын 13, АН-ын найм, ХҮН намын хоёр сайдаар танхимаа бүрдүүлж, хамтарсан Засгийн газар байгуулсан Ерөнхий сайд Л.Оюун-Эрдэнэ энэ оны төсвийн тодотголоор аль сайдад хэдэн төгрөг нэмж хуваарилж байгаа мэдээллийг хүргэе.
Сонгуулиас өмнөх Засгийн газар 17 яам, 22 сайдтай ажиллаж байсан. Харин сонгуулийн дараах хамтарсан Засгийн газар 17 яам, 23 сайдтайгаар ажиллаж байна. Энэ онд манай улс түүхэндээ хамгийн өндөр буюу 27.4 их наяд төгрөгийн зардлыг улсын төсвөөс гаргаж байгаа. Гэвч хамтарсан Засгийн газрын мөрийн хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэх шаардлага үүссэн учраас ерөнхий сайд төсвөө өөрчлөхөөр боллоо. Өнөөдрийн байдлаар төсөв буюу төрд байгаа мөнгийг татвар төлөгчдийн өмнөөс ерөнхийлөн захиран зарцуулах эрхтэй 39 сайд, дарга нар байна. Үүнд Засгийн газрын 23 сайд болон Ерөнхийлөгчийн тамгын газар, УИХ тэргүүтэй төрийн томоохон 16 байгууллагын дарга нар багтдаг.
Үүнээс зөвхөн хамтарсан Засгийн газрын сайд нарын зардал хэрхэн нэмэгдэх мэдээллийг хүргэе. Учир нь ШЕЗ, ҮХЦ, ҮСХ, ТАЗ гэх мэт 14 байгууллагын төсвөөс тусгагдсан зардалд өөрчлөлт ороогүй байгаа юм. Хамтарсан Засгийн газрын сайд нар татвар төлөгчдөөс 1.9 их наяд төгрөгийг төсөвтөө нэмж авна.
Одоогийн засгийн газрын бүрэлдэхүүнд ажиллаж буй зургаан сайдын харьяа байгууллагууд улсын төсөвт орлого төвлөрүүлдэггүй. Үндсэндээ улсын төсвөөс зардал гаргаж үйл ажиллагаа, төсөл хөтөлбөр хэрэгжүүлдэг бөгөөд зөвхөн мөнгө авдаг гэсэн үг. Орлогогүй гэж болох тус зургаан сайд нийтдээ 255 тэрбум төгрөгийг хуучин төсөв дээрээ нэмж авч байгаа юм. Ингэснээр энэ удаагийн тодотголын дараа тэд төсвөөс 1.6 их наяд төгрөгийн зардал гаргана. Нэг ч төгрөгийн орлого оруулахгүй. Түүнчлэн УИХ-ын дарга 2024 оны улсын төсөвт 100 сая төгрөгийн орлого төвлөрүүлж, 132 тэрбум төгрөгийн зардал гаргах ёстой байжээ.
Харин төсвийн тодотголоор орлогоо нэмээгүй бөгөөд зардал нь 10 тэрбумаар өссөн. Ийнхүү энэ онд улсын төсвөөс нийтдээ 142 тэрбум төгрөгийн зардал гаргахаар болсон байна.
Ерөнхий сайд төсөвт төвлөрүүлэх орлогоо 542 тэрбум төгрөгөөр бууруулж, зардлаа 44 тэрбум төгрөгөөр өсгөжээ
2024 онд батлагдсан хуулиар Ерөнхий сайд 648 тэрбум төгрөгийн орлогыг харьяа байгууллагуудаараа дамжуулан төсөвт төвлөрүүлэх ёстой байсан. Гэтэл энэ удаад өргөн барьсан төсвийн тодотголоор Ерөнхий сайд Л.Оюун-Эрдэнэ төсөвт төвлөрүүлэх ёстой орлогоо 105 тэрбум төгрөг болгож, бууруулжээ. Харин зардлын хэмжээгээ 44 тэрбум төгрөгөөр нэмэгдүүлсэн байна. Ерөнхий сайдын төсөвт төвлөрүүлэх орлогын дийлэнх буюу 644 тэрбумыг түүний харьяа Төрийн өмчит, бодлого зохицуулалтын газар бүрдүүлэх ёстой байсан. Үүний 520 тэрбум төгрөгийг Ирээдүй өв сан руу шилжүүлэх ёстой байжээ. Гэхдээ уул уурхайн олборлолт, ашигт малтмалын боловсруулах салбараас ерөнхий сайд 499 тэрбум, Сангийн сайд 789 тэрбум буюу нийт 1.2 их наяд төгрөгийн орлогыг Үндэсний баялгийн санд төвлөрүүлэхээр тооцоолол гарсан байна.
Тэгвэл Зам, Тээвэр Хөгжлийн сайд 175 тэрбум төгрөгийн орлого төвлөрүүлнэ гэж байсан болов ч тодотголын дараа 105 тэрбум болж буурлаа.Харьяа байгууллагуудаараа дамжуулан төсөвт хамгийн их буюу орлого оруулдаг нь Сангийн яам. Тэд 2024 оны хуучин төсөвт 18 их наяд 181 тэрбум төгрөгийн орлого оруулахаар байсан бол тодотголын дараа 600 тэрбум төгрөгийн орлогыг нэмж төвлөрүүлэх ёстой болжээ. Ингэхдээ татвар төлөгчдөөс 467 тэрбум төгрөгийн орлогыг төвлөрүүлнэ хэмээн тооцоолсон байна.
Эх сурвалж: “Зууны мэдээ” сонин
2024 ОНЫ НАЙМДУГААР САРЫН 19. ДАВАА ГАРАГ. № 159 (7403)
