З.БАТЦЭЦЭГ
Кино урлагийн түүхэн дэх хамгийн нэр хүндтэй баримтат киноны нэг Эррол Моррисын "The Pigeon Tunnel" хэмээх шинэ кино цахим ертөнцөд гарчээ. Найруулагч энэ удаад тагнуулын тухай зохиолоороо алдартай зохиолч Жон Ле Каррегийн дүрд хандаж, зохиолчийн амьдралын сүүлчийн ярилцлагыг үнэний мөн чанарын тухай байцаалт болгон хувиргав. Энэ киног яагаад үзэх хэрэгтэй вэ?
Камер Дэвид Корнуэллийн гайхсан хөмсөг, хөдөлгөөнгүй, тайван бус царай, яагаад ч юм нулимсаар дүүрсэн ухаалаг нүд, үрчлээтсэн царайг өрөвдсөн мэт анхааралтай ширтэж, энэхүү хатуу дүр төрхийн ард нуугдаж буй зүйлийг тайлахыг хичээх мэт. Гэхдээ өөр хүнийг ойлгож, түүнийг таних боломжтой юу? Түүгээр ч барахгүй Оксфордын төгсөгч Корнуэлл их сургуулийн дараа тагнуулын албанд зургаан жил ажилласан. Эхлээд Ми-5, дараа нь Ми-6-д.
Домогт Ким Филби урваснаар Корнуэллийн тагнуулын ажил тасалдсан бөгөөд тэр Европт үйл ажиллагаа явуулж буй Британийн ихэнх агентуудын, тэр дундаа "Тагтаа хонгил"-ын баатар болох жинхэнэ дүр төрхийг Зөвлөлтийн тагнуулын албанд илчилсэн юм. Гэсэн хэдий ч тэр тагнуулын олон ажилтнуудад хэдэн зуун насандаа хийхээргүй тийм байдлаар алдартай болж, баяжсан. Дэвид Корнуэлл бол зохиолч Жон Ле Каррегийн жинхэнэ нэр, магадгүй тагнуулын ерөнхийд нь хүлээн зөвшөөрөгдсөн мастер юм. Утга зохиолын төрөлд багтаж, олон роман (“Хүйтнээс ирсэн тагнуул”, “Панамын оёдолчин”) кино зураг авалтад орсон.
Эррол Моррис киноны ярилцлага нь Ле Каррегийн сүүлчийнх байсан. Тэр 2020 онд нас барсан.
Цөөхөн хэдэн тагнуулчид ийм алдар нэр хүртээд зогсохгүй, цөөхөн зохиолчид ийм баян, драмын амьдралаар амьдарч байсан. Моррисын ле Каррег сонирхож байгаа нь ойлгомжтой. Тиймээс "Тагтааны хонгил" нь баримтат уран зохиолын шүүмж, тагнуулын киноны хоорондох хачирхалтай, үндсэндээ хосгүй огтлолцол дээр оршдог бөгөөд найруулгын эцсийн хувилбарт найруулагч чухам юуг чухалчилж байгаа нь бүр ч гайхмаар. Эдгээр нь мэдээж ле Каррегийн ном биш болох нь ойлгомжтой. Зохиолчийн бодит амьдралаас сэдэвлэсэн, өөрийн оюун ухааны туршлага, түүний зохиолуудын галзуу амжилт, энэ амжилтад хүргэсэн нөхцөл байдлын талаар товчхон өгүүлдэг. Гэхдээ Корнуэллийн тагнуулын албанд зургаан жил ажилласан тухай түүх энд давамгайлахгүй байгаа ч Филби Моррис баатартаа аль болох бүрэн дүүрэн ярих боломжийг олгожээ.
Давхар агентын сэтгэл зүй, сэдлийг маш үнэмшилтэй, өнгөлөг (мөн сэтгэлээр унасан бодитойгоор) дүрсэлсэн зохиолчийн дүрийн гол түлхүүр нь өөрөө нууцлаг, хоёрдмол байдалд нэг бус удаа сэжиглэгдэж байсан. Дэвид Корнуэллийн аав Рональд дээд зэргийн луйварчин байсан бөгөөд түүнийг буянтан хэмээн сонин хэвлэлд анхандаа мэдээлж байсан ч дараа нь хэдэн зуун мянган фунт стерлингийн залилангийн хэрэгт буруутгагдаж байжээ. Рональд Корнуэлл хүүхэд байхаасаа л гэнэн, алсын хараагүй хүмүүсийг хууран мэхлэх авьяастай байсан. Хүү нь амьдралынхаа сүүлчийн ярилцлаганд орохоор киноны камерын өмнө сууж байхдаа Ле Каррегийн зохиолын баатрууд дээр эсвэл гүн гүнзгий гутранги ертөнцийг үзэх үзлээр сүүдэр нь туссан аавыгаа дахин дахин дурсана.
Эррол Моррис аль хэдийн цаазаар авах ялтай байсан баатрыг нь эрх чөлөөнд нь авчрахад тусалсан домогт "Нимгэн цэнхэр шугам" киноноос эхлээд бүх карьераа үнэнээс бултдаг, тогтворгүй мөн чанарыг судлахад зарцуулсан. Мөн гол нь Ле Карре Моррисоос дутуугүй хамгийн үнэн, бодитой мэдээлэл хүртэл хэрхэн амархан залилангийн объект болдог гэдгийг ойлгоод зогсохгүй, удаан хугацааны туршид анх удаагаа Америкийн баримтат киноны камерын өмнө гарч, түүнд аль болох чин сэтгэлээсээ хандав.
Үнэндээ Ле Карре хувийн амьдралынхаа тухай ярихаас татгалздаг ч нөгөө талаар аавынхаа учруулсан сэтгэл зүйн гэмтэл, ээжийнхээ гэр бүлээс оргосны улмаас үлдсэн сэтгэлийн шархыг ч нуугаагүй. 1960-аад оны эхээр Их Британийн тагнуулын албаны ёс суртахуун ч, мөн энэ номонд бичсэн уран зөгнөлт зохиолууд нь намтарт тооцогдож байсан нь “тагтаа хонгилд” нэр өгсөн юм.
Гэхдээ хамгийн гол нь Ле Карре тагнуулын ажил, зохиолчийн төсөөллийн аль алиных нь ард байдаг хүний сэтгэл зүйн үндсэн зарчмуудын талаар ярихаас буцдаггүй. Зөвхөн тагнуулч биш, зохиолчийн хэлснээр аливаа хүн өөрийн бодол санаа, мэдрэмжээ төр, нийгэм, гэр бүлээсээ үргэлж нуудаг давхар амьдралтай байх нь гарцаагүй гэжээ.
Эх сурвалж: www.zms.mn
