З.БАТЦЭЦЭГ

Цусан дахь глюкозын түвшин нь хоол тэжээлээс эхлээд янз бүрийн өвчин хүртэл олон хүчин зүйлээс хамаардаг. Насанд хүрэгчид болон хүүхдүүдэд цусан дахь глюкозын ямар концентрацийг хэвийн гэж үздэг, ямар үзүүлэлтүүд нь чихрийн шижин өвчнийг илтгэдэг, гипо- ба гипергликемийн үед ямар шинж тэмдэг илэрдэг, цусан дахь сахарын хэмжээг хэр олон удаа шалгах шаардлагатай байдаг - "Lenta.ru" материалд.

Бие дэх глюкозын агууламж (эсвэл сахар) нь биохимийн чухал үзүүлэлт юм. Глюкоз нь хоол хүнсээр хоол боловсруулах замд орж, дараа нь шингэж, цусны урсгалд орж, эд, эрхтэн рүү зөөгдөж, биеийн бүх эсийг амьдралд шаардлагатай эрчим хүчээр хангадаг. Цусан дахь глюкозын хэмжээ ихсэх нь нойр булчирхай нь глюкозыг эсэд зөөвөрлөх үүрэгтэй инсулиныг ялгаруулах дохио өгдөг. Инсулин нь эсийн мембраны нэвчилтийг нэмэгдүүлж, глюкоз нь эсэд чөлөөтэй нэвтэрч, тэдгээрийг эрчим хүчээр хангадаг. Бие махбодь нь илүүдэл глюкозыг гликоген болгон хувиргадаг - өлсгөлөн эсвэл булчингийн үйл ажиллагааны үед дутагдалтай тохиолдолд оруулдаг эрчим хүчний нөөцийн нэг төрөл юм. Глюкозыг эсэд шилжүүлэх үйл явц нь цусан дахь сахарын хэмжээг тогтмол түвшинд хүргэдэг.

Бие махбодийг эрчим хүчээр хангахаас гадна глюкоз нь бусад чухал үүргийг гүйцэтгэдэг, бодисын солилцооны үйл явц, булчингийн эдийг нөхөн сэргээхэд оролцдог, булчин барих уургийн шингээлтийг дэмжиж, элэг, булчинд гликоген хэлбэрээр хуримтлагддаг.

Цусан дахь сахарын хэмжээ

Оросын анагаах ухаанд цусан дахь сахарын хэмжээг ихэвчлэн литр тутамд миллимолоор (ммоль/л) хэмждэг. Судалгааг ходоодоо хоосон, хоол идсэний дараа хийдэг.

Өлөн элгэн дээрээ насанд хүрсэн эрэгтэй, эмэгтэй хүмүүсийн цусан дахь сахарын хэмжээ 4 - 6.1ммоль/л хэвийн байна. "Жирэмсэн эмэгтэйчүүдийн цусан дахь сахарын хэмжээ 3.3-5.0 ммоль/л байдаг. Жирэмсэн эмэгтэйчүүдийн 5.2 ммоль/л-ээс дээш үзүүлэлт нь жирэмсний үеийн чихрийн шижин өвчнийг илтгэнэ "гэж Семейная клиникийн эндокринологич София Цатурян Lenta.ru-д өгсөн ярилцлагадаа хэлэв.

Цусан дахь сахарын түвшинд нөлөөлдөг хүчин зүйлүүд

Цусан дахь сахарын концентраци нь янз бүрийн шалтгааны улмаас нөлөөлж болно - сэтгэлзүйн байдал, биеийн тогтолцооны үйл ажиллагааны доголдол, стресс, хоол тэжээл. Инсулины дутагдал, цусан дахь глюкозын хяналтгүй өсөлттэй холбоотой бүлэг өвчнийг чихрийн шижин гэж нэрлэдэг.

Глюкозын үсрэлт, уналтын нийтлэг шалтгаанууд:

-тэнцвэргүй хооллолт, нүүрс ус ихтэй олон тооны хоол хүнс, илчлэг ихтэй хоолны дэглэм

-суурин амьдралын хэв маягтай хүн гэнэт хэт их бие махбодийн үйл ажиллагаа хийх

-бие махбодийн үйл ажиллагааны дутагдал

-биеийн илүүдэл жин

-дотоод шүүрэл, зүрх судасны эсвэл хоол боловсруулах тогтолцооны архаг өвчин

-өндөр түвшний стресс, сэтгэцийн эмгэг

-согтууруулах ундаа хэтрүүлэн хэрэглэх

-тодорхой эмийг удаан хугацаагаар буруу хэрэглэх (жирэмслэлтээс хамгаалах эм, дааврын эм, шээс хөөх эм)

-жирэмслэлт эсвэл цэвэршилтийн үед эмэгтэй хүний биед дааврын өөрчлөлт орох

-цусан дахь сахарын хэвийн бус түвшингийн шинж тэмдэг, үр дагавар

Цусны сийвэн дэх глюкозын концентраци бага байвал гипогликеми үүсдэг. Эрүүл хүний бие дэх сахарын хэмжээ 2.8 ммоль/л-ээс, чихрийн шижин өвчтэй хүмүүсийн хувьд 3.9 ммоль/л-ээс бага байвал энэ нь бүртгэгддэг.

Гипогликемийн шинж тэмдэг:

-бие чичрэх;

-хөлрөх, жихүүдэс хүрэх;

-цочромтгой байдал, түрэмгий байдал;

-сэтгэлийн хямрал;

-өндөр түвшний түгшүүр, сандрал;

-толгой эргэх, толгой өвдөх;

-дотор муухайрах;

-өлсөх;

-цайвар арьс;

-нойрмоглох;

-ядрах мэдрэмж, эрч хүч дутагдах;

-нүд бүрэлзэх;

-уруул, хэл дарвигнах, мэдээ алдах;

-байнга хар дарсан зүүд зүүдлэх;

Цочмог гипогликемийн үед тархи хангалттай хэмжээний глюкоз авч чадахгүй, хэвийн ажиллахаа болино. Удаан үргэлжилсэн эмгэг нь мэдрэлийн системд гэмтэл учруулдаг бөгөөд энэ нь кома, ховор тохиолдолд үхэлд хүргэдэг.

Гэхдээ бас гипергликеми байдаг - цусан дахь сахарын илүүдэл. Шинжилгээнд агуулагдах сахарын хэмжээ өлөн элгэн дээрээ 7 ммоль/л-ээс хэтэрсэн эсвэл хоол идсэнээс хойш хоёр цагийн дараа 11.1 ммоль/л*ээс хэтэрсэн тохиолдолд бүртгэгддэг. Ихэнхдээ энэ нөхцөл байдал нь чихрийн шижин өвчний инсулины хангалтгүй үйлдвэрлэлээс үүдэлтэй байдаг ч элэг, бөөр, нойр булчирхайн архаг өвчин, дотоод шүүрлийн системийн зарим өвчин, миокардийн шигдээс зэргийг илтгэж болно.

Гипергликемийн гол шинж тэмдэг:

-байнга шээх

-цангах

-танин мэдэхүйн чадвар муудах;

-ядаргаа нэмэгдсэн

-нүд бүрэлзэх

Цусан дахь сахарын хэмжээг хэрхэн хянах вэ

Цусан дахь сахарын шинжилгээ хийх лабораторийн аргууд:

-глюкозын сорил -чихрийн шижингийн өмнөх нөхцөл байдал эсвэл чихрийн шижин өвчнийг сэжиглэж байгаа тохиолдолд өлөн үеийн цусны шинжилгээ, элсэн чихэртэй уусмал уусны дараах цусны шинжилгээ зэргийг багтаасан судалгааг хийдэг

-өлөн элгэн дээрээ цусан дахь сахарын хэмжээг тодорхойлох

-шээсний ерөнхий шинжилгээ

-цусны биохими

Цусан дахь сахарын хэмжээг өөрөө хянах хурдан шинжилгээ

Глюкометр- Энэ бол гэрийн нөхцөлд цусан дахь сахарын хэмжээг аюулгүй, хялбар хянах төхөөрөмж юм. Жижиг хурц зүү ашиглан глюкометрт оруулсан тусгай туршилтын туузанд нэг дусал цус хийнэ. Цусан дахь сахарын хэмжээг ойролцоогоор 15 секундэд тооцдог.

Глюкозын тасралтгүй хяналт (ГТХ)- Систем нь дамжуулагч, мэдрэгч, инсулины шахуургаас бүрдэнэ. Мэдрэгчийг арьсан дор байрлуулж, таван өдрийн турш таван минут тутамд завсрын (эс хоорондын) шингэний сахарын хэмжээг хэмждэг.

Цусан дахь сахарын хэмжээг хэдэн удаа шалгах ёстой вэ?

Цусан дахь сахарын хэмжээг шалгах давтамж нь нас, эрүүл мэнд гэсэн хоёр хүчин зүйлээс хамаарна. Залуу, эрүүл хүний хувьд жилд нэг удаа урьдчилан сэргийлэх үзлэгт хамрагдах нь хангалттай. Дөчөөс дээш насны хүмүүст цусан дахь сахарын шинжилгээг жилд хоёр удаа хийхийг зөвлөж байна.

Чихрийн шижинтэй гэж оношлогдсон өвчтөнүүд цусан дахь сахарын хэмжээг өдөр бүр хянах нь чухал юм, өглөө өлөн элгэн дээрээ, шаардлагатай бол өдрийн цагаар хоолны өмнө болон дараа.

Цусан дахь сахарын хэвийн бус түвшинг эмчлэх, урьдчилан сэргийлэх

Цусан дахь сахарын хэмжээг хэвийн байлгахын тулд биеийн тамирын дасгал хөдөлгөөнийг тогтмол хийж, хүнсний ногоо, ургамлыг хангалттай хэмжээгээр агуулсан тэнцвэртэй хооллож, сайн унтаж амрахыг зөвлөж байна.

Цусан дахь сахарын хэмжээ ихэсдэг бол хоолны дэглэмээс бүрэн хасах ёстой хоол хүнс:

-элсэн чихэр

-чихэрлэг ундаа

-цагаан талх болон бусад нарийн боов

-чихэр, шоколад, зайрмаг, чихэр

-чанамал, зөгийн бал

-төмс

-Цагаан будаа

-усан үзэм, банана, үзэм

-согтууруулах ундаа

Цусан дахь сахарын хэмжээ бага үед самар, буурцагт ургамал, сүүн бүтээгдэхүүн, загас, мах, шувууны мах, бор будаа зэргийг хоолны дэглэмд оруулах замаар уургийн хэрэглээг нэмэгдүүлэхийг зөвлөж байна. Гипогликеми нь хурдан нүүрс ус хэрэглэснээр зогсдог тул чихрийн шижин өвчнөөр өвддөггүй хүний цусан дахь сахарын хэмжээ огцом буурсан тохиолдолд нэг аяга чихэрлэг шүүс уухад хангалттай.

Хэрэв та цусан дахь сахарын хэмжээ бага эсвэл өндөр байгаа гэж бодож байгаа бол эмчтэйгээ цаг тухайд нь холбоо бариарай. Чихрийн шижин өвчнөөс урьдчилан сэргийлэх боломжтой. Гипо- эсвэл гипергликемийн нэг буюу хэд хэдэн шинж тэмдэг илэрвэл тэр даруй дотоод шүүрлийн эмчээс зөвлөгөө авах нь чухал юм.

Эх сурвалж “Зууны мэдээ” сонин

2023 ОНЫ ЗУРГАДУГААР САРЫН 29. ПҮРЭВ ГАРАГ. № 128, 129 (7113, 7114)