С.УЯНГА
МИК-тай холбоотой олон сонирхолтой кейсүүд шил даран гарч байна. Нэгдүгээрт, үнэт цаасны хоёрдогч зах зээлд үйл ажиллагаа явуулдаг мэргэшсэн санхүүгийн байгууллага буюу Монголын хөрөнгийн биржид бүртгэлтэй хувьцаат компанийг татан буулгах санаархал агуулсан Шадар сайдын мэдэгдэл зөв жишиг мөн үү гэдэг нь олон нийтэд ойлгомжгүй асуудал үүсгэсэн. Компани болгон нээлттэй болохын төлөө хичээж, тэр хэрээр хувьцаанд хөрөнгө оруулах иргэдийн ойлголт, итгэл сэргэж байгаа энэ үед төрийн ийм шийдвэр гаргаж байгаа нь бизнес эрхлэгч болоод олон нийтэд “бирж” дээр гарах хэрэг байна уу. Төр дуртай үедээ татан буулгах жишиг тогтоох вий гэх болгоомжлолыг бий болгоод байна.
Дараагийнх нь төр өөрөө Засгийн газрын хөтөлбөр хэрэгжүүлэхдээ онцгой эрх олгож хамтарч байсан байгууллагаа давамгай эрх эдэлсэн гэж тогтоол гаргуулж байгаа нь сонирхолтой тохиолдол болж байна. Нэг ёсондоо, төр өөрөө өөрийгөө давамгай гэж тодорхойлсныг салбарын экспертүүд тун чиг гайхаж хүлээж авчээ.
ШӨХТГ-ын дарга С.Мөнхчулуун сэтгүүлчдэд мэдээлэл өгөхдөө “Орон сууцны ипотекийн зээлээр баталгаажсан баталгаат үнэт цаасны зах зээлд давамгай байдалтай аж ахуй эрхлэгчийг тогтоох судалгаа хийсэн. Судалгаагаар "МИК” давамгай байдалтай аж ахуйн нэгж мөн гэсэн тогтоол гарлаа. Энэ тогтоол гарснаар МИК нь Өрсөлдөөний тухай хуульд заасан хориг хязгаарлалтыг мөрдөж ажиллах юм. Өөрөөр хэлбэл, өрсөлдөөнийг хязгаарлаж, бусад аж ахуйн нэгжийг зах зээлд гарч ирэхийг хориглох, тухайн аж ахуйн нэгж зохиомлоор хомстол үүсгэх, нэгдэн нийлэхтэй холбоотой зохицуулалтыг дагана гэсэн үг. Ноёлох үйл ажиллагааг хоёроос дээш удаа давамгай байдалтай явуулсан тохиолдолд тухайн ААН-ийг татан буулгах, хуваах арга хэмжээг шүүхээр дамжуулан ШӨХТГ хэрэгжүүлдэг. Хэдийгээр давамгай байдалтай ААН мөн гэж тодорхойлсон ч МИК-ийн үйл ажиллагаанд ямар нэгэн өөрчлөлт орохгүй. Монголбанкны ерөнхийлөгчийн тушаалаар батлагдсан журамд Засгийн газар, Монголбанк, Санхүүгийн зохицуулах хороо, банкууд нь МИК-ийн хооронд байгуулах ерөнхий гэрээнд талуудын эрх үүргийг тусгана гэж заасан энэхүү журам нь Өрсөлдөөний тухай хуульд заасан аль нэг компанид давуу байдал олгох зүйл заалтыг зөрчсөн байна. Монголбанк, СЗХ, Засгийн газар болон бусад холбогдох газруудад ипотекийн зах зээлийн өрсөлдөөнийг нэмэгдүүлэх, хэрхэн зорилтот бүлэгт хүргэх талаар бодлогын зөвлөмж хүргүүлнэ" гэж мэдэгдэв.
Угтаа давамгай байдалтай гэдэг тогтоол нь агуулга муутай, ойлгомжгүй байгааг салбарын мэргэжилтнүүд онцолж байна. Учир нь МИК- ийн үйл ажиллагаа нь зах зээлийн нээлттэй үйл ажиллагаа биш Засгийн газрын иргэдээ орон сууцжуулах хөтөлбөрийн оролцогч бөгөөд 2012-2016 онуудад баталгаат бонд гаргах зөвшөөрөлтэй ганц аж ахуйн нэгж байсан юм. Үүний дараа хэд хэдэн компанид Санхүүгийн зохицуулах хорооноос зөвшөөрөл олгосон байдаг. Тэгэхээр дээр дурдсанчлан төр өөрөө Засгийн газрын хөтөлбөр хэрэгжүүлэхдээ онцгой эрх олгож хамтарч байсан байгууллагаа давамгай эрх эдэлсэн гэж тогтоол гаргуулж байгаа нь энэ салбарт сонин кейс болж үлдэх нь. Магадгүй тун жигтэй ховор тохиолдол биз. Шадар сайд болон ШӨХТГ-ын даргын яриа, өрсөлдөөний хуультай холбоотой тогтоолыг харвал ер нь МИК- ийн асуудлын цаана улс төрийн ашиг хонжоо байна уу, бизнесийн өрсөлдөөн байна уу гэдэг л асуудал болохоос ипотекийн зээлтэй иргэдийн эрх ашиг байгаа гэж итгэхэд хэцүү боллоо. Үүнийг ШӨХТГ-ын давамгай гэх тогтоол дахин нотолж байна.
Хамгийн энгийнээр бол МИК-ийн хувьд Засгийн газар өөрөө эрх олгочихоод тогтоол гаргах нь утгагүй л асуудал баймаар.
Эх сурвалж: “Зууны мэдээ” сонин
2022 ОНЫ ЗУРГАДУГААР САРЫН 6. ДАВАА ГАРАГ. № 111 (6843)
