Ц.МЯГМАРБАЯР
Экспортыг дэмжиж импортыг орлох эдийн засгийн реформ хийхэд 100 төсөл чиглэнэ гэдгийг Ерөнхий сайд Л.Оюун-Эрдэнэ Засгийн газар байгуулагдсан 100 дахь хоног дээрээ илэрхийлээд байгаа. Эдгээр төслийн 50 нь эдийн засгийн хүрээг ойрын 10 жилд тэлэхэд уул уурхайн салбарын бүтээгдэхүүнийг нэмүү өртөг шингээж үйлдвэрлэн экспортлоход чиглэнэ гэсэн. Эдийн засгийг тэлэх хамгийн чухал төслийг дурдвал эхний ээлжинд Оюутолгойн далд уурхайн төслийг ашиглалтад оруулах, Тавантолгой-Гашуунсухайтын баяжуулах үйлдвэр, зэсийн баяжмал боловсруулах, Эрдэнэт үйлдвэрийн технологийн парк, Газрын тос баяжуулах нефтийн үйлдвэр, Дундговь аймгийн хар төмөрлөгийн болон Дарханы металлургийн цогцолбор, Уул уурхайн бирж байгуулах төслийг онцолж байна. Эдгээр тэргүүлэх боловсруулах чиглэлийн 6-7 төслийг энэ Засгийн газар бүрэн эрхийнхээ хугацаанд эхлүүлүүлж чадвал бусад таван салбарын гадагшаа урсах мөнгөн урсгалыг дотооддоо үлдээж тэр хэрээр эдийн засаг тэлэхийн зэрэгцээ уул уурхай тэр дундаа ойрын 10 жилдээ нүүрсний супер циклийг ашиглан бусад салбараа хөгжүүлэх шаардлага байгааг чухалчилж байна.
Уул уурхайн бүтээгдэхүүнийг биржээр дамжуулан үнэ хүргэнэ
Харин эдгээр боловсруулах үйлдвэрийн бүтээгдэхүүнийг үнэ хүргэх төсөл нь Уул уурхайн бирж байгуулах цогц бодлоготой уялдаж хэрэгжинэ гэдгийг Ерөнхий сайд тодотгож байгаа юм. Өөрөөр хэлбэл, уул уурхайгаас хамааралтай эдийн засагтай манай улсын хувьд экспортын орлогоо нэмэгдүүлэхэд нэг цонхны бодлого бүхий Уул уурхайн бирж чухал ач холбогдолтой гэлээ. Олон жил ярьсан энэ биржийг байгуулснаар үнэгүй шахам гадагш урсаж байгаа ашигт малтмалын бүтээгдэхүүнд нэмүү өртөг шингээх том боломж бүрдэх юм гэдгийг мэргэжилтнүүд илэрхийлсээр. 2014 онд төрөөс Эрдэс баялагын салбарыг дэмжих бодлогын баримт бичигт экспортыг нэгдсэн бодлогоор зохицуулах зорилгоор Эрдэс баялгийн биржийг байгуулах тухай тусгасан. 2013 оноос ярьж байгаа энэ биржийг байгуулах цаг үе тулгарч байгааг зарим судлаачид ярьж байгаа ч зарим нь одоохондоо ийм бирж байгуулах цаг үе нь биш гэсэн байр суурьтай байгаа юм. Тэгвэл Засгийн газар 100 төсөл арга хэмжээндээ ийнхүү Уул уурхайн биржийг байгуулахаар тусгаад байна. Энэ ажлыг яаравчлуулахаар Эрдэс баялгийн тухай хуулийн төсөл, үзэл баримтлалыг боловсруулах ажлын хэсгийг Уул уурхайн хүнд үйлдвэрийн яаманд ажлын хэсэг байгуулан ажиллаж байна.
Энэ тухай салбарын сайдаас тодруулахад “Уул уурхайн бирж байгуулах төсөл нь биржийн нэг дэд бүтэц болох юм. Бид өнөөдөр Шивээхүрэн дээр чингэлгийн нэг терминал байгуулж байна. Мөн Гашуунсухайт, Эрээн болон Ханги боомтод тус бүр нэг терминал байгуулахыг зорьж байна. Гагцхүү эдгээрийг хувийн хэвшилтэй хамтран байгуулах боломжтой. Энэ бүх дэд бүтэц нийлж Уул уурхайн биржийг үүсгэх юм” гэсэн юм. Энэ биржийн үйл ажиллагаа Эрдэс баялгийн биржийн хуулиар зохицуулагдах ажээ.
Товчоор хэлбэл, хуулийн төслийн гол зорилго нь Төрийн өмчит уул уурхайн компанийн бүтээгдэхүүнийг дэлхийн зах зээлийн үнээр хувийн хэвшлийн компанийн бүтээгдэхүүнээс хямд борлуулж ашигт малтмалын нөөц ашигласны татвар бага төлж байгааг халахад чиглэж байна.
Эх сурвалж: “Зууны мэдээ” сонин
2021.5.19 ЛХАГВА № 102 (6579)
