Ц.МЯГМАРБАЯР
2008-2009 оны дэлхийн эдийн засгийн хямралын үед үл хөдлөх хөрөнгө, тэр дундаа орон сууцны үнэ 50 хувиар унаж байсан билээ. Тухайн үед хоёр өрөө орон сууцны үнэ нэг дахин унасан ч орон сууц худалдан авах боломж иргэдэд бараг байхгүй байсан гэж хэлж болно. Нөгөөтэйгүүр нийлүүлэх орон сууц одоогийнхоос харьцангүй бага байсан нь үнэ унахад нөлөөлсөн гэдэг. Тэгвэл түүнээс хойш 10 гаруй жилийн дараа буюу энэ он гарсаар коронавирусын тархалттай холбоотойгоор дэлхийн эдийн засаг хямарч буй энэ үед үл хөдлөх хөрөнгийн зах зээл болон орон сууцны үнэд огцом өөрчлөлт орсон эсэхэд мэргэжлийн байгууллагаас хийсэн судалгаа одоогоор байхгүй байна. Орон сууцны хороолол өнгөрсөн 10 жилд олноор баригдаж зах зээлд нийлүүлэлт их байгаа нь нэг талаар үнэд ямар нэгэн өөрчлөлт орохгүй байх магадлал байгааг зах зээл шинжлэгчид хэлж байна. Харин энэ үед ипотекийн найман хувийн зээлийн эрэлт хэрэгцээ их байгааг онцолж байна. Учир нь хөтөлбөр батлагдсан 2013-2015 онуудад нэг их наяд төгрөгийн санхүүжилт төсөвлөж 80-100 мянган иргэн хамрагдаж эргэн төлөлт маш сайн байсан билээ. Харин сүүлийн жилүүдэд энэ зээлд хамрагдах гэсэн олон мянган иргэний хүсэлт банкуудад очсон ч жил бүр олгох санхүүжилт нь буурсаар энэ онд гэхэд 60 тэрбум төгрөг төсөвлөж эргэн төлөлтөөс 360 орчим тэрбум төгрөг орж ирнэ хэмээн тооцоолсон юм. Гэтэл коронавирусын тархалттай холбоотойгоор зээлийн эргэн төлөлтийг зургаан сараар хойшлуулснаар нь дээрхи мөнгө орж ирэхээргүй болж байна. Энэ шийдвэрийн талаар МИК-иас шүүмжилж байна. “Энэ шийдвэр урьдчилж судалгаа хийгээгүйтэй холбоотой амьдралд хэрэгжихгүй шийдвэр байсан. Нэгэнт хэвийн төлөлттэй явагдаж байсан зээлийг бусад зээийн эргэн төлөлттэй хамааруулж ийм шийдвэр гарсан нь ипотекийн найман хувийн зээлийн хөтөлбөрийн амийг тасалсан шийдвэр” гэж байв.
Санхүүжилтийг нэг их наяд төгрөгт хүргэх боломжтой
2018 онд эргэн төлөтөөс 250 тэрбум, тухайн онд хийсэн санхүүжилт нь 340 тэрбум төгрөг байсан бол 2019 онд эргэн төлөлтөөс 300 тэрбум, санхүүжилтээр 200 орчим тэрбум нийтдээ 500 тэрбум төгрөгийн хүрээнд зээл олгогдсон нь оргил үе болох 2015 онтой харьцуулахад нэг дахин буураад байна. Өөрөөр хэлбэл, оргил онуудад 12-20 мянган иргэн энэ зээлд хамрагдаж байсан бол өнгөрсөн онд 6400 орчим иргэн энэ зээлийг авчээ. Энэ жилийн тухайд эргэн төлөлтөөс орж ирэх мөнгө зургаан сараар саатах болсон учраас 60 тэрбум төгрөгийн хүрээнд олгох боломжтой. Хэдийгээр БХБЯ, Монголбанк, Сангийн яамтай зөвшилцөж ипотекийн зээлийн хүртээмжийг нэмэгдүүлэх саналыг оруулж дээрхи санхүүжилтийг нэг дахин нэмэгдүүлж 120 орчим тэрбум болж буй ч энэ нь нийтддээ 1700 орчим иргэнд хүртэх боломж. Энэ он гарсаар 58.6 тэрбум төгрөгийн найман хувийн хүүтэй хөнгөлттэй зээлийг 800 гаруй иргэнд олгосон. Гэхдээ энэ 60 тэрбум төгрөгийг Засгийн газраас зээлийн хүүгийн татааст олгож байгаа гэж ББХБ-ын яамны Бодлого төлөвлөлтийн газрын дарга Ц.Баярбат ярьж байна. Засгийн газрын санхүүжилтийг арилжааны банкны нэг санхүүжилтэд оруулж багцалснаар зээлийн хүртээмжийг нэмэгдүүлсэн гэж байгаа ч энэ зээлд хамрагдах хүсэлтэй 10000 иргэний хэрэгцээг хангах хангалттай санхүүжилт биш. Засгийн газрыг толгойлогчид уг нь иргэний хүсэл, саналыг харгалзсан шийдвэр гаргана хэмээн амладагч ч ачир дээр ийм л болж байна. Санхүүжилтийг нэг их наяд төгрөгт хүргэх боломж энэ Засгийн газарт хангалттай байгааг эдийн засагчид тооцоолж байна.
Эх сурвалж: “Зууны мэдээ” сонин
2020.4.30 ПҮРЭВ № 85 (6310)
