Б.УРАН

 

Нэг хэсэг шуугиж бай­­гаад нам болсон шата­хууны үнийн асуудал да­хин сөхөгдөх бололтой. Хойд хөрш энэ удаа дахиад л шатахууны үнийг нэмэх тухай мэдэгдлээ. Бүр 100 ам.доллараар шүү. Өнгөрсөн сард А-92 бен­зиний хилийн үнийг 49 ам.доллараар нэмэгдэж ирэхэд дээр дооргүй бу­жиг­наж, зарим компани жижиглэнгийн үнээ нэм­нэ гэж ард иргэдийг санд­раасныхаа хариуд багагүй мөнгөөр торгуулсан билээ. Манай Засгийн газар хэ­дэн нефть импортлогчдоо царайчилж, аргадаж, бага хүүтэй зээл олгоно гэж амлан байж асуудлыг түр намжаасан. Гэвч шатахуу­ны үнийн асуудал яалт ч үгүй дахиад сөхөгдөх бол­лоо. Оросын талаас дээрх үнийн мэдэгдлээ хэдийнэ Ашигт малтмалын газарт ирүүлчихэж. Нэгэнт ганцхан улсаас хараат нь үнэнээс хойш тэд ямар үнээр өгнө, түүнийг нь худалдаж авахаас өөр арга бидэнд байхгүй. Энэ сард яагаад хилийн үнэ ингэж нэмэгдэж байгаагийн уч­рыг Оросын дотоодын экс­портын татвар нэмэгд­сэнтэй холбон тайлбарла­сан гэнэ. Гэтэл  энэ сарын 1-нээс ОХУ-ын шата­хуунд ноогдуулсан экс­пор­тын татварын хэмжээ тонн тутамдаа 7.25 ам.дол­лараар буурсан байх юм. Газрын түүхий тосны экспортын татвар ч мөн адил найман ам.доллараар буурсан байна. Татвар нь буурчихаад байхад яагаад үнэ нь нэмэгдээд байгаа талаар тайлбарлах хүн одоохондоо алга. Энэ байдал өнгөрсөн сард мөн давтагдсаныг Уул уурхайн сайд Д.Ганхуяг хэлсэн. 49 ам.доллараар нэмэгдэж ирсэн шатахууны татвар өнгөрсөн сард мөн л буур­сан байж. Энэ асуудлыг Гадаад харилцааны яам болон Уул уурхайн яам суваг бүрээр судлаж байгаа гэж тэрээр хариулж байсан. Гэвч дараах сард нь байдал мөн л давтагд­лаа.  Д.Ганхуяг сайд шата­хууны жижиглэнгийн үнэ өснө гэдгийг хүлээн зөв­шөөрсөн. Гэхдээ нийг­мийг цочроох хэмжээнд биш гэж байв. 49 ам.дол­ла­раар нэмэгдэхэд нь 250 хүртэл төгрөгөөр үнээ нэм­нэ гэж сандаргаж бай­сан бол одоо 100 доллараар нэмэгдэхэд нь юу гэх бол. Засгийн газраас шата­хуу­ны нөөцийг нэмэгдүүлэх шийдвэр гаргасан. Мөн нефть импортлогчидтой гэрээ хийж, 3.8 хувийн хүүтэй зээл олгож байгаа. Импортлогчид тус мөн­гөөр гадаад төлбөрөө ба­рагдуулж буй. Энэ ажилд манай улсын төсвөөс багагүй хөрөнгийг зарж байна. Гэтэл шатахуун нийлүүлдэг ганц улс нь сар бүр үнээ нэмлээ гэж сан­даргах. Ийм хэцүү нөхцөлд Засгийн газар гал унтраах аргаа хэр удаан хэрэглэж дөнгөх бол. Нэг л өдөр асуудал сад тавих вий.

Ямар боловч жижиг­лэн­гийн шатахууны үнэ тодорхой хэмжээгээр нэ­мэгдэх нь тодорхой болол­т­ой. Энэ шантаажийг хэн хийгээд байгааг ч мөн олох цаг болж. Оросууд мон­голчуудыг шан­таажлаад байна уу. Эсвэл монгол­чууд өөрсдийгөө шан­тааж­лаад байна уу?