Ж.ЦОГЗОЛМАА
“Блүүмберг” цахим хуудаст “Дэлхийн хамгийн сул валютаар төгрөг тодорлоо” хэмээх нийтлэл өнгөрсөн есдүгээр сарын 18-нд нийтлэгджээ. Төгрөгийн ханшийн уналт тухайн үед 1728 төгрөгт хүрээд байсан билээ. Энэхүү нийтлэлийг хүргэж байна.
Иран болон Сирийн дараахь дэлхий нийтийн анхаарлыг татаж буй цэг бол Монголын үндэсний валют төгрөг. Энэ мөнгөн дэвсгэртийн ханш дэлхийн хамгийн сул валютаар тодорсон юм. Олон улсын хөрөнгө оруулалт болоод нүүрсний орлого нь “түгжигдсэн”-ий улмаас Монголд импортоо санхүүжүүлэх гадаад валют гачигдсан.
“Блүүмберг”-ийн судалснаар өнгөрсөн зургадугаар сарын 30-наас хойш төгрөгийн ханш есдүгээр сар хүртэл төгрөгийн ханш 15 хувиар суларч 1692.5 төгрөгт хүрч, гадаадын 100 гаруй валюттай харьцуулахад уналтаараа гуравдугаарт бичигджээ. Ингэснээр энэ валютын ханш өнгөрсөн 19 жилийн сүүлийн гурван жилд нь суларч, есдүгээр сарын 10 гэхэд 1728 болсон юм. АНУ-ын Холбооны нөөцийн сангийн дарга Б.Бернанке өнгөрсөн тавдугаар сарын 22-нд бондын худалдан авалтаа цэгцэлнэ хэмээн мэдэгдсэнээс хойш төгрөгийн ханш 14 хувиар буурчээ. Холбооны нөөцийн сангаас эдийн засгийн өсөлтийг дэмжихэд зарцуулах мөнгөний хэмжээгээ бууруулж, өндөр өгөөжтэй хөрөнгийн худалдаагаа багасгахаар ийн зарласан нь хөгжиж буй жижиг улсуудын үндэсний мөнгөн тэмдэгтэд цохилт болжээ. Энэ онд нүүрсний үнэ 15 хувиар унасан нь Монголын гол экспорт болсон нүүрсний худалдааны орлогыг 47 хувиар бууруулж, гадаадын хөрөнгө оруулалт 46 хувиар унасан зэрэг нь хоёул төгрөгийг шалдаа буухад хангалттай байв. “Одоогоор гадаад валютын орлого алга. Шуудхан хэлэхэд, урсгал нь орж ирэхгүй байна. Бид ам.долларын хямралд орж мэднэ” хэмээн Улаанбаатар хот дахь ХААН банкны гүйцэтгэх захирал Норихико Като “Блүүмберг”-т өнгөрсөн есдүгээр сарын 11-нд ярьжээ.
АНХААРАЛ ТАТСАН ВАЛЮТЫН ХӨӨС
Дэлхийн зах зээл дээр анхаарал татсан валютын арилжаанд хязгаар бий. Өнгөрсөн есдүгээр сарын 3-нд хэвлэгдсэн Олон улсын тооцооны банкны судалгаанд дурдсанаар хамгийн их арилжигддаг 35 валютын тоонд төгрөг багтаагүй юм. Перугийн сол энэхүү жагсаалтад хамгийн сүүлд бичигдсэн бөгөөд дэлхийд өдөр тутам эргэлдэж буй 5.3 их наяд ам.долларын арилжааны зөвхөн 0.1 хувьтай тэнцэж буй талаар тус судалгаанд өгүүлжээ. “Блүүмберг”-ээс хийсэн харьцуулалтаар Папа шинэ гвинейн кина энэхүү жагсаалтын хамгийн муу арилжигдсан хоёр дахь валют болжээ. Энэ валют 2011 онд 23 хувь чангарч дээд амжилт тогтоосон бол өнгөрсөн улиралд 7.2 хувиар унасан юм. Төгрөгийн ханш урьд хожид байгаагүйгээр 15 хувиар сулрах зуур Уругвайн песо гэхэд 2009 онд 25 хувиар чангарсан бол энэ удаад долоон хувиар унажээ. Тэгвэл “Блүүмберг”-ийн судалгаагаар Иранийн риал бүр 50, Сирийн фунт 23 хувиар суларчээ. АНУ Сирийн Засгийн газрын эсрэг химийн зэвсэг хэрэглэсэн хэмээн цохилт өгөхөөр зэхэж байх зуур ийн эдгээр валютын ханш унасан юм.
ХӨГЖИЖ БУЙ ЗАХ ЗЭЭЛ БА ВАЛЮТ
АНУ-ын “Голдман сакс”, “UBS AG” зэрэг томоохон банк Холбооны нөөцийн сангаас зах зээлд мөнгө нэмж оруулахаа бууруулбал уналт нь үргэлжлэнэ хэмээн тайлбарлаж байна. Үүнтэй зэрэгцээд хөгжиж буй улс орнуудын мөнгөн тэмдэгтийн ханш сүүлийн таван жилийн хамгийн доод төвшинд хүрчээ. Харин Монголбанкны ахлах эдийн засагч С.Болдын тайлбарлаж буйгаар Монголбанк өнгөрсөн арваннэгдүгээр сараас хойш бизнесийг дэмжих, өсөлтийг урагшлуулах, инфляцийг тогтворжуулахад чиглэсэн бодлого хэрэгжүүлсээр ирсэн юм. “Бидэнд гадаад валютын зах зээлд нөлөөлөх нээлттэй зах зээлийн төрөл бүрийн арга хэрэгсэл бий. Бодлого тодорхойлогчид зах зээлд нөлөөлөхөд маш чухал оролцоотой байгаа” хэмээн өнгөрсөн есдүгээр сарын 6-нд “Блүүмберг”-т мэдэгджээ.
