Б.СОЛОНГО


Энэ бол өчигдрийн байд­лаар аймаг, орон нутгаас Үйлдвэр, хөдөө аж ахуйн яаманд ирүүлсэн ургац хураалтын мэдээ. Цагаасаа 15 хоногоор хой­шилж эхэлсэн намрын ургац хураалт хөдөө аж ахуйн салбарынхныг сан­даргаж эхэлжээ. Энэ жилийн зун бороо, хур элбэгтэй байснаас үр тарианы болц харьцангуй удаан байгаа гэнэ. Тэр ч байтугай зарим аймагт үр тариа ногооноороо байгаа нь сэтгэл зовоосон асуу­дал болов. Тодруулбал, Төв, Булган, Өвөрхангай аймагт болц нь гүйцээгүй тариагаа хураах уу, эсвэл хүлээх үү гэсэн хэцүү асуулттай тулгарсан байна. Одоогоор зөвхөн ангилан хадалт хийж, тариаланчид хүйтрэхээс урьтаж болоо­гүй буудай­гаа ногооноор нь хадаж, тэжээл болго­хоос аргагүй болох вий гэдэгт санаа зовж байгаа аж. Цаг агаа­рын мэдээгээр энэ сарын 20-ноос эхлэн ихэнх нут­гаар эрс сэрүүсэх төлөвтэй байна. Хур тунадас орж, уулархаг нутгаараа нойтон цас орох аж. Тэгэхээр үлдсэн долоо хоногийн хугацаанд үр тарианы ху­раалтыг хэрхэн амжуулах вэ гэдгийг хол­богдох алба­ныхан шийдэх хэрэгтэй боллоо. Уг нь цаг агаар таатай байвал ургац ху­раалт жигдэрч, тооцоол­сон хэмжээнд хүргэх боломж­той гэж байсан. Гэвч энэ долоо хоногийн цаг агаа­рын урьдчилсан мэдээ­гээр ихэнх нутгаар 16-22 хэм дулаан байх боловч үр тарианы болцыг гүйцээх нар ээхгүй нь тодорхой ажээ. Зарим нутагт шөнө­дөө хасах нэг хэм хүйтэр­нэ гэсэн мэдээ байна. Атрын аянаас хойш анх удаа 490 мянган тонн үр тариа хурааж, дотоодын гурилын хэрэгцээгээ 100 хувь хангаад зогсохгүй, гадаадад экспортолно хэмээн тооцож байсан нь саяхан. Гэвч ургац хураал­тын өнөөдрийн байдлыг харахад байдал тийм ч сайнгүй байгаа бололтой. Ургац хураалт эхлээд арав гаруй хонож байхад нийт үр тарианы хураалт дөнгөж 1.4 хувьтай байгаа нь хангалт­гүй үзүүлэлт билээ. Өчигд­рийн байдлаар үр тариа хураалт нь 100 хувь дуус­сан ганцхан аймаг байгаа нь Ховд. Гэвч тус аймагт ердөө л 140 га талбайд үр тариа тариал­сан юм байна. Тариалан­гийн гол бүс нутаг болох Сэлэнгэ аймагт 139330 га-д үр тариа тариалснаас 1420 га талбай дахь буу­дайг хураа­сан нь ердөө ганцхан хувийн явц аж. Түүнчлэн Төв аймгийн үр тариа хураалт 0.1 хувь, Булган аймгийн ургац хураалт 0.2 хувь, Хөвсгөл аймгийнх нэгхэн хувь, Архангай, Завхан, Өвөр­хангай, Хэн­тий, Орхон аймгийн үр тариа хураалт бүр эхлээ ч үгүй бай­на. Нийтдээ 490 мянган тонн улаанбуудай хурааж авах төлөвлөгөөтэй манай улс өчигдрийн байдлаар дөнгөж 5518 тонныг гар дээр авсан гэсэн үг. Харин төмс, хүнсний ногооны ургац хураалт 28.3-39.9 хувьтай байгаа гэнэ. Цаг нь тулсан ургац хураалтыг яаравч­лахын тулд оюутан, залуусыг дайчлахаар бол­сон тухай албаныхан мэ­дээл­лээ. Ямар боловч цаг агаарын таагүй байдлаас урьтаад бэлэн болсон урга­цаа алдагдал багатай хураан авч чадах уу, үгүй юу гэсэн хүндхэн даваа хөдөө аж ахуйн салба­рынх­ныг хүлээж байна.