Ж.ЦОГЗОЛМАА
“Хүннү коал” компанийн ерөнхий захирал Т.Лхагвадоржтой ярилцлаа. Австралийн бирж дээр анхны арилжаагаараа 20 сая “ногоон” босгосон эл компанийг хөрөнгө оруулагчид “онилоод” удаж байна. Тэд Тайландын “Банпу” компанитай нүүрсний салбарт хамтрахаар гарын үсэг зурсан байна. Энэхүү илчит “чулуу”-ны үнэ дэлхийн биржүүдэд унаж байгаа энэ үед тэрээр байр сууриа илэрхийллээ.
-Юуны өмнө Монголын нүүрсийг Тайландын тал хэр сонирхож байна вэ?
-Тайландын талаас Монголын нүүрсэнд хөрөнгө оруулсан гол зорилго нь олон улсын хэмжээнд манай нүүрсийг хэрхэн сурталчлах, гол зах зээл нь Хятад боловч цаашдаа далайд гарах боломж нь юу байхад урт хугацааны судалгаа хийх юм. Одоогоос 20-30 жилийн дараагийн асуудлыг ярьж байна. Нүүрсний зах зээл сул байгаа ч эргээд сэргэнэ. Мэдээж, Хятад хэзээ сэргэхээс олон зүйл хамаарна. Хоёрдугаарт, Монголын дэд бүтэц хэр хурдтай хөгжихөөс шалтгаална.
-Хятадын эдийн засгийн өсөлт судлаачдын урьдчилан таамагласан дүнд хүрсэнгүй. Ингэхээр цаашдын төлөв өөрчлөгдөх үү?
-Ер нь Хятадын зах зээлийг урьдчилан хэлэхэд маш хэцүү. Том улс учраас хөгжил зогсоно гэж байхгүй. Нүүрс, төмрийн зах зээл гэдэг өөрөө улс орны эдийн засгийн хөшүүрэг. Тус улсын дээд удирдлагууд нь солигдлоо. Ингэхээр хөгжлийн хандлагаа шинээр тодорхойлж байгаа болов уу. Ойрын 2-3 жилд нэлээд бага хурдтайгаар сайжрах явц руугаа орох дүр зураг харагдаж байна.
-Уул уурхайн компаниудын хувьцааны ханш нэлээд унасан харагдсан. Байдал хаашаа эргээд байна вэ?
-Дэлхийн эдийн засгийн одоогийн байдал, бүс нутгийн эдийн засгийн байдлаас болоод одоогоор хувьцааны ханш өсөхөд нэлээд хэцүү. Гэхдээ хувьцаа эзэмшигчид өнөө маргаашийг харсан нь ч бий, удаан хугацааны хөрөнгө оруулалтынхаа өгөөжийг харсан нь ч байгаа. Удаан хугацааны өгөөжийг харж байгаа хөрөнгө оруулагчдын хувьд санаа зовох зүйл байхгүй.
-“Mongolia energy corporation”-ы хувьцаа нэлээд унасан байсан. Танай компанийн хувьд ч хувьцааны ханш хэлбэлзэлтэй харагдсан?
-Тийм ээ. Нэлээд хэцүү байгаа. “Банпу” компанийн хувьд ч олон улсад нүүрс олборлодог тул зах зээлээ дагаад хувьцааных нь ханш унасан. Гэхдээ гол сурталчлах зүйл бол Монголын эдийн засаг, хууль зүйн орчин тогтвортой байх юм, хөрөнгө оруулах орчин тогтвортой байна гэдгээ бид ойрын зургаан сард баталж харуулж чадвал хөрөнгө оруулагчдын нүүр наашаа эргэнэ.
-Засгийн газар “Чалко”-той байгуулсан гэрээгээ үргэлжлүүлэхээр боллоо. Хүндхэн нөхцлөөс нийлүүлэлт явагдахаар болсон. Хүүнд төлбөр төлж байгаагаас гадна нүүрсний үнэ ч олигтой өссөнгүй?
-Нэгэнт байгуулсан гэрээг засч чадаж байна, нүүрсээ наймаалцаж чадаж байна гэдэг манай улсын наймаалцах чадвар сайн байна гэсэн үг. Гол нь манай улс менежментээ сайжруулаад нүүрсээ тасалдалгүйгээр нийлүүлж чадвал худалдан авагчийнхаа итгэлийг хүлээх чадалтай болно. Тэгэхгүйгээр байсхийгээд л гэрээнийхээ нөхцлийг өөрчилье, буцъя, больё гээд байвал цаашдаа үнийг тогтвортой барих, өсгөхөд маш хүндрэлтэй.
-Засгийн газраас “Эрдэнэс Тавантолгой”-н хувьцааны төлбөрийг компаниудад буцааж олгохоор болсон байна. Энэ хувьцааг 1525 аж ахуйн нэгж 27 тэрбум төгрөгөөр авсан байна лээ. Энэ шийдвэрийг та юу дүгнэж байна вэ?
-Би одоогоор энэ талаар мэдээлэлгүй байна.
-Ер нь нүүрсний үнэ унаад байгаа нь “Хүннү коал”-ын хувьд сорилт болов уу, давуу талыг өгөөд байна уу?
-Энэ бол сорилт. Харин сайн тал нь гэвэл биднийг яаран нүүрсээ заралгүйгээр, ямар нүүрсийг яаж зарах судалгааг илүү нухацтайгаар хийх боломжийг бий болгож байна.
-Энэ оны сүүл гэхэд манай эдийн засаг хэдэн хувиар өсөх бол. Нүүрсний үнийн уналтыг дагаад өсөлт ч хасах тэмдгээр илэрхийлэгдэх гээд байна уу?
-Тоо хэлэхэд хэцүү. Хасах руу орно гэж байхгүй байх. Засгийн газрын бонд, хөрөнгө оруулалтаа эрчтэй явуулаад байвал оны эцэст тодорхой хэмжээний өсөлт гарах байх. Юманд өөдрөгөөр хандах нь чухал шүү дээ. Бүгдээрээ баларлаа гээд байвал ажил явахгүй. Юу нь болохгүй байгаад дүгнэлт хийгээд, ганц нүүрсэнд найдалгүйгээр бусад нөөц бололцоогоо ашиглах хэрэгтэй.
