Э.ӨНӨР

 

Бага хүү, урт хуга­цаа­тай орон сууц­ны зээлд итгэл алдарсан иргэдэд засаг нь дахин зээлийн хөтөлбөр зарла­лаа. Зас­гийн газрын энэ сарын 13-ны хуралдаа­наас шинээр ашиглалтад орсон эсвэл ашиглаж байгаа хуучин байрнаас худалдан авах хүсэлтэй иргэдийг жилийн 7-9 хувийн хүүтэй, 10-20 хүртлэх жилийн хугацаа­тай, орон сууцны хөнгө­лөлттэй зээлд хам­руулах журмыг боловс­руулж буйгаа мэдэгдсэн. Харин энэ зээлийг олонд хүргэх­дээ өмнөх шигээ зөвхөн Төрийн банк, ОССК-иар хязгаарлахгүй нь. Энэ удаад арилжааны бүх банкийг оролцуу­лахаар болов. Ингэснээр зургаан хувийн хүүтэй 100 мянган айлын орон сууцны зээлд гарсан шиг алдааг давтахгүй гэж төр тоо­цоолс­он юм. 100 мянган айлын орон сууц үлгэр болоход олон хү­чин зүйл нөлөөлсний хамгийн хүч­тэй нь арилжааны бан­куудаас гаднах бодлого байсан гэдэг. Энэ талаар Барилга хот байгуулалтын сайд Ц.Баярсайхан “100 мянган айлын орон сууцны зээлийн сул тал нь арил­жааны банкуудыг орол­цуулаагүй явдал. Ганцхан Төрийн банкаар дамжуулж хэрэгжүүлсэн нь нэг банкны цөөхөн салбарт дараалал үүсч өнөөдрийн энэ нөхцөл үүссэн” хэмээ­сэн. Байр­тай болох мөрөө­дөлдөө тэмүүлж байгаа, тэр мөрөөдөл дундаа хууртаж, яваа иргэдэд дахин өөр зарчмаар, шинэ жур­маар очих орон сууцны зээлийг хэрхэн олгох нь ирэх сард тодор­хой болох нь. Энэ зээлийг хэзээ, хэнд, хэр­хэн олго­хыг зохи­цуулах журам боловсруу­лах аж­лын хэсэг өнгөрсөн долоо хоногт үүрэг авчээ. Ерөн­хий сайдын даалгас­наар хоёр долоо хоногийн хуга­цаанд энэ журам бэлэн болох юм. Гэвч Ерөнхий сайдыг огцруулах зэрэг асууд­лаас болж найман хувийн хүүтэй зээлийн журмын ажил хугацаан­даа амжих­гүй сурагтай. Харин банкууд найман хувийн хүүтэй зээлд хэр хамтрах бол гэдэг нь хү­мүүсийн анхаарлыг татаж байгаа. Орон сууцны зээлийг зөвхөн төрийн банк, ОССК-иар дам­жуул­­бал арилжааны банкуудын үйл ажиллагаа хумигдана гэдгийг эдийн засагчид хэлдэг. Харин Сангийн яамнаас 2003 онд манай арил­жааны банкууд  Азийн хөгж­лийн банкны дэмжлэгтэй­гээр мор­гейжийн зээлийг хэрэг­жүүлсэн. Түүнээс хойш орон сууцны зээл тэдний бүтээгдэхүү­ний нэг бол­сон юм. Мор­гейжийн зээлийн хувьд арилжааны бан­кууд турш­лагатай. Тий­мээс үүнд төрийн банк, бай­гууллага орол­цоод байх шаард­лага­гүй гэж үзжээ. Мөн найман хувийн хүүтэй зээл бан­куудад ашигтай гэж тооцоолж буй. Харин 100 мянган айлын орон сууц хөтөлбөрт ОССК энэ удаад хэрэггүй гэдгийг төр өөрөө хүлээн зөвшөөрчээ.  Орон сууцны шинэ зээлд эцэг эхийнхээ гэрээс өрх тусгаарлах гэсэн залуу гэр бүл, насаараа хөдөлмөр­лөсөн дундаж орлоготой өрх, байр­ны төлөө гад­ныханд “зараг­даж” байгаа иргэд зүтгэ­хээр зэхэж байгаа. Найман хувийн хүүтэй зээлд най­даж байгаа иргэ­дийн дунд зургаан хувийн хүүнээс халшир­сан хүн ч бий. Тэд одоо хэр олон бичиг баримт, хэчнээн урьдчил­гаа бид­нээс шаар­дах бол гэсэн асуултыг найман хувийн хүүтэй зээлээс хүлээж байгаа. Мөн ирэх өдрүүдэд төр, арилжааны банкууд хэр амжилттай хамтрах бол гэсэн горьд­лого 100 мян­ган айлын орон сууцнаас үлдсэн бол­гоомж­лолтой цуг тээж яваа. Тэгэхээр Шинэч­лэлийн Засгийн газар банкуудтай хамтарч орон сууцны салбарт хэр­хэн шинэ салхи сэвэл­зүүлэхийг харах үлдлээ.