Э.СОЛОНГО

Шинэчлэлийн Засгийн газар сайдуудаа долоо хоног бүрийн лхагва гаригт олон нийтэд ажлаа тайлагнахыг даалгасан. Өчигдөр Хөдөлмөрийн сайд Я.Санжмятав сэтгүүлчидтэй уулзлаа. Түүнээс зарим асуултад хариулт авсан юм.

-Хөдөл­мөрийн бирж дэх ажил хайж байгаа хүний тоо буурахгүй юм. Энэ талаар тодруулж өгөөч?

-Хөдөлмөрийн биржид өнөөдрийн байдлаар 28 ажлын байрны захилга, 30 гаруй ажил хайж байгаа хүний мэдээлэл байна. Энэ хоёр тоо ойролцоо ч иргэд ажлын байрны захиалга өгсөн компанийн шалгуурт тэнцэхгүй байгаа юм. Ажилгүйдлийг буу­руулахад ажил хайж байгаа иргэдийн чадвар сөргөөр нөлөөлөх ханд­лагатай байгаа. Үүнийг цэгцлэхийн тулд яам Мэр­г­э­жил сургалт үйлдвэр­лэлийн төвүүдтэй нягт ажиллаж байна. Энэ жил төвүүд 5000 гаруй сурал­цагч төгсгөнө. Үүний 70 хувийнх нь ажлын байр бэлэн. Үүнд яамны зүгээс болон ажлын байрны за­хиалгачид анхаарч байгаа. Эрэлттэй ажлын байрт шаардлага хангасан мэр­гэ­жилтэн гаргахад энэ онд төрөөс 12 тэрбум төгрөг төсөвлөсөн. Манай яам дөрвөн жилийн хугацаанд 150 мянган ажлын байр шинээр бий болгох зорилт тавьсан. Энэ ажил шат дараалалтай явна.

-Жижиг, дунд үйлд­вэрлэлийг дэмжих сангийн мөнгө очих ёстой газартаа хүрэхээс өмнө сумдын дарга нарын хувийн бизнес, танил талд хуваа­ри­лагддаг тал бий. Үүнд хэрхэн хяналт тавьж байна вэ?

-Орон нутгийн сан­гуудад олгох санхүүжилт 50 хувьтай байна. Жижиг, дунд үйлдвэрлэлд нэг суманд нэг тэрбум төгрөгөөс дээшгүй хөрөнгө оруулна. Үүнээс нэг аж ахуйн нэгж, иргэнд 10 сая төгрөг хүртэл хөнгөлөлттэй зээл олгох юм. Мөн ганц удаа олгох таван сая хүртэл төгрөгийн буцалтгүй тус­ламж байгаа. Олон хүний төслөөс нэлээд өндөр шаард­лага хангасан нь үүнд тэнцэнэ гэсэн үг. Төслийг шалгаруулах, хянах тусгай ажлын хэсэг ажиллана. Ажлын байр хөдөлмөр эрхлэлтийг дэмжих хүрээнд Жижиг, дунд үйлдвэрлэлийн сан өнгөрсөн хуга­цаанд 340 гаруй тэрбум төгрөгийн зээл олгосон юм билээ. Үүний эргэн төлөлтийн ажил эхэлсэн. Эхний ээлжинд орж ирсэн 13.5 тэрбум төгрөгийг аймгуудад хуваарилсан. Сангийн мөнгөө ашигтай зарцуулсан, ямар нэг зөрчилгүй аймгуудад түрүүлж мөнгө шилжүүлж байна. Сум хөгжүүлэх санд 24 тэрбум төгрөгийн санхүүжилт бий. Үүнийг цөөн хүн амтай бага суманд 50, аймгийн төвд 600 орчим сая төгрөгөөр хуваарилахаар болсон.

-Цалингийн доод хэмжээг нэмэх талаар Монголын үйлдвэрчний эвлэлийн холбоо танайд санал хүргүүлсэн. Тэр юу болсон?

-Хуулийн хүрээнд хө­дөл­мөрийн хөлсний доод хэмжээг хоёр жил тутамд өөр­чил­дөг. Манай улс хамгийн сүүлд 2011 оны дөрөв­дүгээр сарын 5-нд нэмсэн байдаг. Үйлд­вэрчний эвлэлийн холбооноос манайд санал ирүүлсэн. Цалингийн доод хэмжээг нэмэх талаар тус холбоо, Ажил олгогч эздийн холбоотой хамтран судалж байгаа. Одоогоор төрийн албан хаагчийн ца­лингийн доод хэмжээ 320 мянган төгрөг, дундаж цалин 600 мянгад хэл­бэл­зэж байгаа. Цалингийн доод хэмжээг нэмэхээр эргээд ажлын байр ху­мигдах сөрөг тал байна. Тухайлбал, 3-5 ажил­чинтай аж ахуйн нэгжүүд цалингийн өсөлтийг да­гаад ажилч­дынхаа цалин нэмнэ. Ингэхийн тулд тэд 140 мянган төгрөгөөр та­ван хүн ажиллуулж байсан бол 200 мянгаар гурван хүн цалинжуулна гэсэн үг.

-Гадаадад ажил эрхэлж байгаа иргэдийг Монгол руу татахад танай яамнаас ямар бодлого баримталж байна?

-Шинээр бий болох 150 мянган ажлын байранд зөвхөн монгол иргэдийг хамруулахыг зорьж байна. Гэхдээ энэ богино хугацаанд ший­дэгдэх асуудал биш. Со­лонгос улсад манай 9000 гаруй иргэн ажиллаж байгаа. Тэднийг Мон­голдоо ирж ажил хийх нөхцлийг бүрдүүлэх талаар ярилцаж байгаа. Тэдний гаднаас сурсан туршлага, мэд­лэгийг то­моохон компа­ниудтай холбож өгнө.