Ж.ЦОГЗОЛМАА
“Роснефть” компани Монголд нийлүүлэх шатахууныхаа хэмжээг бууруулна гэж мэдэгдлээ. Энэ зуур “Чингис” бондын санхүүжилтээр гүйцэтгэх төслүүдийг Засгийн газар баталсан. Түүнчлэн “Шинэ сум” төсөл хэрэгжүүлэхээр болсноо ч зарлав. Хөнгөлөлттэй болон амьжиргааны зээл олгож, хөрөнгө оруулалт хийх зэргээр орон нутгийн иргэдийг дэмжих юм байна. Эдийн засгийн хөгжлийн сайд Н.Батбаяраас зарим асуултад хариулт авлаа.
-Сумдад олгох зээл болон хөрөнгө оруулалтын талаар дэлгэрэнгүй тайлбарлаач?
-Орон нутгийн жижиг, дунд үйлдвэрлэлийг дэмжих таван жилийн хугацаатай, жилийн долоон хувийн хүүтэй хөнгөлөлттэй зээлийг нэг суманд нэг хүний 100 мянган төгрөгөөр тооцож олгоно. 3000 хүнтэй бол 300 сая төгрөгийн зээл олгоно. Нөгөө нь нэг хүний 10 мянган төгрөгөөр тооцож амьжиргаа дэмжих хүүгүй, богино хугацаатай зээл олгох юм. Харин хөрөнгө оруулалтыг нэг хүний нэг сая төгрөгөөр тооцно. Ирэх хаврын чуулганаар энэ асуудлаа хэлэлцүүлж батлуулна. Өөрөөр хэлбэл, сум орон нутаг маань өөрөө бие даан асуудлаа шийдэх боломжтой болох юм.
Улсын дунджаар үзвэл нэг суманд таван тэрбум төгрөгийн хөрөнгө оруулалт, 500 сая төгрөгийн хөнгөлөлттэй зээл, 50 сая төгрөгийн амьжиргаа дэмжих зээл очих юм.
-Тэгвэл “Чингис” бондын санхүүжилтээр хийх төслүүдийг Засгийн газраас албан ёсоор гаргасан байна. Ямар ямар төсөл багтсан бэ?
-Бүтээн байгуулалтын дөрвөн төслийг бондоос санхүүжүүлэхээр Засгийн газрын шийдвэр гарсан. Нэгдүгээрт, энэ онд Дорнод, Дорноговь, Дундговь, Өмнөговь, Баянхонгор, Хөвсгөл гэсэн зургаан аймгийн төвийг хар замтай холбоно. Хоёрдугаарт, Тавантолгойд тавих 1800 км орчим төмөр зам. Гуравдугаарт, Тавантолгойн цахилгаан станц. Монгол Улс асар их нүүрстэй хэрнээ эрчим хүч импортолдог алдаагаа засах ёстой. Шаардлагатай хөрөнгийн тодорхой хэмжээг нь бондоос гаргаж, үлдсэнийг нь гадаадын хөрөнгө оруулалтаар шийдвэрлэнэ. Төмөр замын асуудлыг ч мөн ингэж шийднэ. Замын асуудлыг 100 хувь бондоор санхүүжинэ. Дөрөвдүгээрт, “Гудамж” төсөл. Энэ онд 33 уулзварыг янзална, мөн хурдны хоёр замын ажлыг санхүүжүүлнэ.
-Тэгвэл бондод өдөрт хэдэн төгрөгийн хүү бодогдож байгаа вэ?
-Хүүгийн хувьд гэвэл таван жилийнх нь жилийн 4,25 хувийн хүүтэй. Арван жилийнх нь 5,25 хувийн хүүтэй байгаа. Энэ мөнгөний эргэлтийн менежментийг Монголбанк хариуцаж ажиллаж байгаа. Өөрөөр хэлбэл, Монгол Улсад өнөөдрийг хүртэл хүүний дарамт гараагүй байгаа.
-“Роснефть” манай улсад нийлүүлэх шатахууныхаа хэмжээг бууруулахаа мэдэгдлээ. Энэ нь эдийн засагт хэрхэн нөлөөлөх бол?
-Монголд өнөөдөр шатахууны хомсдол байхгүй. Шатахуунаа тогтвортой хангахын тулд бид төрөөс импортлогчдод хөнгөлөлттэй зээл олгосон. Үр дүнд нь манай шатахууны нөөц түүхэнд байгаагүй гурван сарын хэмжээнд хүрсэн. Бид ганц Оросоос шатахуунаа авдаг байсан үе өнгөрсөн. Гуравдагч орнуудтай ч нефть импортлох талаар олон хэлэлцээр явагдаж байна. Японы 700 сая ам.долларын санхүүжилтээр Дархан хотод жилдээ хоёр сая тонн түүхий нефть боловсруулах үйлдвэрийн хэлэлцээр явагдаж байна. Бид дотоодынхоо хэрэгцээг дотооддоо хангадаг болох зорилт тавьж байна. Манайх бол нефть экспортлогч орон. Тиймээс экспортоо нэмэгдүүлэхээр ажиллаж байна. Мөн түүхий нефтиэ өгөөд оронд нь шатахуун авах гэрээ хэлэлцээ ч явж байна. Тиймээс шатахууны хомсдлын тухай асуудал байхгүй.
-Оюутолгойн хувь нийлүүлэгчдийн хурал үргэлжилж байгаа юу?
-Энэ хурал үргэлжилж байгаа гэж үзэж байна. Хоёр тэрбум ам.долларын хөрөнгө оруулалт хэтэрчихсэн гээд байгаа шүү дээ. Бид техник, эдийн засгийн үндэслэлээс давсан зардал гаргасан байна, энэ нь Монгол Улсын хуулийг зөрчиж байна гэсэн асуудал тавьсан. Үүнд нөгөө талаас манай хуулийг дагаж мөрдөх үүрэгтэй гэдгээ мэдэрсэн. Хүлээн зөвшөөрсөн гэж хэлж болно. Тэр тооцоо судалгаагаа гаргаж өгөхөөр тэд ажиллаж байгаа. Энэ сарын 20-доор хурал дахиад үргэлжилнэ.
-Тэгвэл “Чалко”-той холбоотой гэрээнд ахиц дэвшил байна уу?
-“Чалко”-той холбоотой гэрээнд манай холбогдох газрууд ажиллаж байна. Өнөөдрийн байдлаар үр дүнд хараахан хүрч чадаагүй гэж хэлж болно.
-Бондын орлогоос “Чалко”-д 50 сая ам.доллар өгөхөөр болсон уу?
-Тийм шийдвэр гараагүй.
-Тэгвэл нүүрсний салбарт хэрхэн үр өгөөжтэй бодлого хэрэгжүүлэх вэ. Дахиад “Чалко”-той адил алдаа гарвал яах вэ?
-Алдаа гаргасан хүнтэй нь хариуцлага тооцдог байх ёстой. Алдаа гаргадаггүй хүмүүсийг ажилд томилох ёстой.
