-Загалмайлсан эцэг кино 50 нас хүрлээ-
З.БАТЦЭЦЭГ
Фрэнсис Форд Копполагийн "Загалмайлсан эцэг" хэмээх агуу киног олон хүн кино урлагийн түүхэн дэх хамгийн шилдэг кино гэж үздэг бөгөөд энэ жил тавин нас хүрч байна. Lenta.ru гангстерийн шилдэг бүтээлийг бүтээсэн уур амьсгалыг эргэн санав.
Жараад оны сүүлээр тийм ч амжилттай байгаагүй Итали-Америкийн зохиолч Марио Пьюзо Paramount студийн оффис дээр ирэв. Түүний хүрэмний халаасанд Америкийн поп соёлын хүрээнд алдаршиж буй Италийн зохион байгуулалттай гэмт хэргийн моод болсон сэдвийг хөндсөн далан хуудас байсан. Энэ бүхнийг тухайн үед түгээмэл байсан “Мафи” гэдэг үгээр нэрлэжээ. Пьюзо цөхрөнгөө барсан байв, уран зохиол орлого авчирсангүй, мөрийтэй тоглоомонд дурлах нь зохиолчийг дампуурлын ирмэг дээр авчрав. Тэр үед хамгийн гол нь зээлдүүлэгчид түүний хөлийг хугалчих вий гэж айж байсан тул зохиолоо студид зарах нь түүний толгойд орж ирсэн хамгийн сайхан санаа байв. Парамаунтын продакшны менежер Роберт Эванс түүний зохиолыг нь гүйлгэж үзээд, Пьюзод ном бичихийг зөвлөөд, дараа нь түүний талаар ор тас мартжээ. Хэдэн сарын дараа Марио Эванс руу утасдаж, романы нэрийг өөрчлөх боломжтой эсэхийг асууж, тохиролцсон "Мафи"-ийн оронд "Загалмайлсан эцэг" гэсэн нэр өгвөл ямар вэ гэж асуужээ. 1969 онд энэ ном худалдаанд гарч, тэр даруйдаа зохиолчийн карьерын анхны бестселлер болж, Нью Йорк Таймс сонины бестселлерийн жагсаалтад жаран долоо хоногоос илүү хугацаагаар тогтжээ. Ийм нөхцөлд кино хийх нь ойлгомжтой зүйл байсан тул Эванс урам зоригтойгоор ажилдаа оров. Өмнөх арван жилд ганхаж байсан студийн бизнесийг цаг үеийн сэдэвтэй хямд, амьд тулаант киноны тусламжтайгаар хурдан сайжруулах санаа төрж киноны төсөвт 2.5 сая доллар төсөвлөж, эдийн засгийн шалтгаанаар үйлдлийг одоо цагт шилжүүлэхээр шийдсэн.
Марио Пьюзо
Элиа Казан, Коста-Гаврас нар татгалзсаны дараа найруулагчид 31 настай Фрэнсис Форд Копполаг урихаар шийдсэн; мэдээжийн хэрэг, итали гаралтай гэдэг нь нөлөөлсөн. Коппола тэр даруй зөвшөөрөөгүй.Түүнд Пьюзогийн өөр ном болох "Азтай тэнүүчлэгч" ном таалагдсан. Олон тооны эротик үзэгдлүүдээс залхсан тэрээр "Загалмайлсан эцэг"-ийг огт уншиж дуусгаагүй байна. Гэсэн хэдий ч студийн хамтрагч American Zoetrope-тэй зөвлөлдсөний дараа Фрэнсис зөвшөөрч, тэр даруй Эванст нөхцөл тавьж эхлэв. Тиймээс үйл явдал дөчөөд онд эргэн ирж, төсөв нь 6 сая ам.доллар болж өссөн - анхны ном сайн борлуулалттай хэвээр байсан тул продюсерууд үүнийг зөвшөөрөв. Хамгийн гол нь Коппола үзэл баримтлалыг эрс өөрчилсөн -гангстер киноны оронд тэрээр гэр бүлийн сэдэвт анхаарлаа хандуулахаар шийджээ.
Гэр бүл
Марио Пьюзо шиг Коппола Италийн дээрэмчдийн талаар огт мэддэггүй байсан нь инээдтэй юм. Бүр огт мэдэхгүй ч биш л дээ. Гэхдээ зохиолч сэдвийн хурцадмал байдлыг удирдан чиглүүлж, зөвхөн нээлттэй эх сурвалжаас авсан мэдээлэлд үндэслэн зохиолоо бичсэн. Харин найруулагч мэдэхгүй байгаадаа огт ичээгүй. Түүний өөртөө тавьсан даалгавар бол итали гаралтай америкчуудыг байгаагаар нь харуулах явдал байв. Үүний тулд түүний туршлага хангалттай байсан ч, тэрээр сэхээтэн гэр бүлээс гаралтай байв. Түүний аав Детройтын симфони найрал хөгжимд лимбэ тоглодог байжээ. Коппола бага насныхаа уур амьсгалыг уг кинонд гаргахаар шийджээ. Ялангуяа тэрээр дүрийнхээ аялгыг үндсээр нь орхисон-найруулагчийн мэддэг олон Америкийн италичууд цэвэр англиар ярьдаг байв. Үлдсэн хэсэг нь гэнэтийн мөчүүд тохиолдсон өдөр тутмын үйл ажиллагаатай холбоотой байсан бөгөөд заримдаа италичууд, жишээлбэл, хятад хоолыг илүүд үздэг байв.
Мафи
Зураг авалтын явцад, жинхэнэ дээрэмчдийн оролцоогүйгээр хийгдээгүй. 1970 онд Нью-Йоркийн таван том мафийн гэр бүлийн нэгний босс Жозеф Коломбо Итали- Америкийн иргэний эрхийн лигийг байгуулжээ. Энэ явдал Жосефын хүүг мөнгө хуурамчаар үйлдсэн хэргээр баривчлагдсаны дараа болсон юм. Мөн оны зургадугаар сарын 29-нд Лигийн анхны жагсаалд 50 мянган хүн иржээ. Коломбогийн олны өмнө ил байгаа нь мафийн гишүүдийг ичгэвтэр байдалд оруулсан ч тэр тоосонгүй. Лигийн үйл ажиллагаа улам бүр дуулиантай болж, удалгүй "Загалмайлсан эцэг" киноны зураг авалтын баг "Хүний эрхийн төлөө тэмцэгчдийн" анхаарлын төвд оров. Коломбогийн тэмцлийн нэг гол чиглэл нь “мафи” хэмээх цуутай үгийг байнга хэрэглэдэг байсныг устгах явдал байв. Киноны уран бүтээлчид буулт хийхгүй байсан тул киноны продюсеруудыг хянаж, айлган сүрдүүлж эхэлжээ.
Мафийн босс Энтони Коломбо 1971 он
Эванс болон түүний бүх ажилчдыг ална гэж заналхийлсэн Коломбо болон түүний хоёр хамтрагчтай уулзахаар продюсер Аль Радди очсон. Сэтгэл нь хөдөлсөн продюсер хүний эрхийн төлөө тэмцэгч-мафийн боссд зохиолоо өгөхөд тэрээр туслахуудынхаа нэгийг уншиж өгөхийг ууртайгаар гуйжээ. Зөвхөн зохиолыг уншиж, судлах хүсэлгүй байсан тулдаа дээрэмчид продюсеруудтай эвлэрэв. Радди хэлэхдээ "Загалмайлсан эцэг" Италичуудыг доромжлоогүй гэв. Гэсэн хэдий ч Коломбо "мафи" гэсэн үгийг текстээс хасахыг шаардсан боловч аз болоход энэ нь зөвхөн нэг л удаа хэлэгддэг тул даалгавар нь биелүүлэхэд боломжтой байв. Аз болоход, зураг авалтын үеэр 1971 оны зургадугаар сард Лигийн дараагийн жагсаалын үеэр Коломбо руу аллага үйлдэх оролдлого гарч, үүнээс хойш тэр хэзээ ч бүрэн эдгэрээгүй. Ямар ч байсан мафийхан кинотой манатай нь тодорхой болов. Коппола жинхэнэ гангстеруудад түүний баатрууддаа зориулж бүтээсэн романтик мэдрэмж шиг зүйл байдаггүй гэдгийг олон удаа хүлээн зөвшөөрсөн. Гурав дахь "Загалмайлсан эцэг" киноны зураг авалтын үеэр Жон Готти өөрөө (титэмгүй "Нью-Йоркийн хаан") Копполагийн трэйлерийг тогшиход найруулагч зураг авалтын ажил ихтэй үнэхээр завгүй байна гэж уулзахаас татгалзсан байна.
Вито ба хөвгүүд
"Загалмайлсан эцэг" киноны Корлеонегийн гэр бүл болон түүний төрөл төрөгсөд гайхалтай баатрууд болж хувирсан юм. Вито, Майкл, Сонни, Том Хейген нарын дүрд өөр ямар ч жүжигчид тоглоно гэж төсөөлөхөд бэрх. Гэсэн хэдий ч, Коппола шууд утгаараа тэдний бараг бүгдийх нь төлөө тулалдах хэрэгтэй болсон. Жеймс Каан, Роберт Дувалл, Дайан Китон нарыг Фрэнсис гэртээ пробод оруулсан. Тэр үед тэдний хэн нь ч од төдийгүй зарчмын хувьд алдартай жүжигчин байгаагүй гэдгийг ойлгох хэрэгтэй. Коппола ялангуяа Аль Пачиног тоглуулах гэж их зүтгэсэн. Тэрээр Майклын дүрд Итали төрхтэй хар үс, нүдтэй хүн тоглуулхыг хүсэж байлаа. Продюсерууд Пачиног намхан биетэй, цонхигор царайтай гэж голж байв.
Марлон Брандо. Ф.Копполо нар
Вито Корлеонегийн дүрд ч гэсэн бүх зүйл жигд биш байсан. Анх киног найруулах гэж байсан Б.Ланкастер хүртэл энэ дүрд тоглохыг хүсэж байлаа. Роберт Эванс уг зургийг бүтээхийн тулд студидээ Ланкастерт продакшн хийх эрхээ худалдахыг зөвшөөрөхгүйгээр хурдан шуурхай ажиллах шаардлагатай болсон. Копполагийн удирдлаган дор Витогийн дүрд тэд эхлээд Америкийн инээдмийн жүжигчин Дэнни Томасыг ашиглах гэж байв. Гэхдээ Пьюзогийн мөрөөдөл бол энэ дүрийг Марлон Брандод өгөх байсан ч студи нь ийм хачирхалтай, хяналтгүй жүжигчинг кинонд оруулахаас эрс татгалзав. Копполод гурван нөхцөл тавьсан.Брандог үнэ төлбөргүй тоглуулна, ямар нэгэн зүйл болбол Брандо энэ тохиолдолд сая ам.долларын торгууль төлнө, эцэст нь Брандо ерөнхий пробод оролцоно. Коппола Марлоны гэрт хэдэн зураглаачийн хамт ирэхэд дөнгөж сэрсэн жүжигчин бүх зүйлийг ойлгов. Тэр урт шар үсээ боож, хар гутлын лак үсэндээ түрхээд, сөөнгө хоолойгоор ярьж эхлэв. Утсаар ярихдаа ч тэр дүрээсээ гарсангүй. Студийн дарга нар бууж өгөхөөс өөр аргагүйд хүрэв. Тэдний урд дэлгэцэн дээр гардаг галзуу Брандо биш, харин тайван Дон Вито Корлеоне байв.
Өв
Эргэлзсэн шүүмжлэгчид нээлтийн дараа "Загалмайлсан эцэг" цаг хугацааны шалгуурыг тэсвэрлэхгүй гэж бичиж байв. Далаад оны эхээр Ричард Никсоны ерөнхийлөгчийн сонгуулийн кампанит ажлыг сурвалжилж байсан Норман Майлер түүний дүр, Вито Корлеоне хоёрын ижил төстэй байдлын талаар бичжээ.
Хачирхалтай нь, ийм харьцуулалтыг бараг тэр даруй магтаал гэж ойлгож эхэлсэн. "Загалмайлсан эцэг" гэсэн нэр томьёог ч бас магтаал гэж хүлээж авах болов. Бизнесмэнүүд, поп одод, тэр ч байтугай улстөрчид үүнийг ашиглахдаа баяртай байдаг.
Коппола эхний кинон дээр ажиллаж байснаа амьдралынхаа хамгийн сайхан өдрүүд биш гэдгийг одоо ч хэлдэг. Киног хийж дуусахад уйтгартай, урт кино болсон гэдэгт тэр итгэлтэй байв. Энэ гайхалтай амжилт нь Фрэнсисийг "Агуу Гэтсби" киноны зохиолыг бичихэд хүргэжээ. Дашрамд дурдахад, Коппола хоёр дахь "Загалмайлсан эцэг" киноны зураг авалтыг илүү баяртайгаар дурсаж байгаа нь продюсеруудтай тулалдах шаардлагагүй байсантай холбоотой юм. Гэхдээ энэ бол огт өөр түүх. Ердөө хоёр жилийн дараа хоёр дугаар ангийн 50 жилийн ой болно.
Эх сурвалж: "Зууны мэдээ" сонин
2023 ОНЫ НЭГДҮГЭЭР САРЫН 5. ПҮРЭВ ГАРАГ. № 3 (6988)
